Δευτέρα 8 Απριλίου 2013

Ταφή ή καύση των κεκοιμημένων; Τι συμβαίνει στο νέο κοιμητήριο Κρπενησίου με την αποσύνθεση των νεκρών; Του Πρωτ. Ιωάννου Ε. Λιάπη Αρχιερατικού επιτρόπου Καρπενησίων-Ευρυτάνων


Το θέμα του θανάτου του ανθρώπου και της τύχης των σωμάτων των νεκρών έχει απασχολήσει ήδη πολλούς και επιφανείς ερευνητές, Έλληνες και ξένους, και η σχετική με το θέμα αυτό βιβλιογραφία, όπου μπορεί ο ενδιαφερόμενος να δει τις διάφορες απόψεις που έχουν διατυπωθεί, είναι πλούσια. α) Η ταφή των νεκρών και όχι η καύση ή άλλοι τρόποι μεταχειρίσεως του νεκρού σώματος είναι φαινόμενο πανανθρώπινο. Είναι ο κανόνας για την συντριπτική πλειοψηφία των εθνών, των λαών, των θρησκειών, σε τόσο μεγάλη έκταση, ώστε οι ελάχιστες εξαιρέσεις που έχουν ήδη επισημανθεί από άλλους, δεν ανατρέπουν αυτόν τον κανόνα, αλλά αντιθέτως τον επιβεβαιώνουν:
Αιγύπτιοι, Χετταίοι, Φιλισταίοι, Πέρσες και όλοι οι λοιποί αρχαίοι λαοί, αλλά και φυλές πρωτόγονες και απολίτιστες, που μελέτησε και μελετά η Εθνογραφία, στην συντριπτική τους πλειοψηφία και κατά κανόνα θάπτουν τους νεκρούς των. β) Οι πρόγονοί μας, αρχαίοι Έλληνες, κατά κανόνα έθαπταν τους νεκρούς των με ελάχιστες εξαιρέσεις που οφείλονται σε ειδικές περιστάσεις πολέμου ή άλλους περιστασιακούς λόγους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μη ενταφιασμός στην Π.Δ. αντιμετωπίζεται ως τιμωρία. ( Βλ. κατάκαυση Σοδόμων και Γομόρων, κατακλυσμό Νώε). Έναντι αυτών των περιπτώσεων, υπάρχει πλήθος μαρτυριών στην Παλαιά Διαθήκη, που αποδεικνύουν πλήρως ότι εις αυτήν διδάσκεται και εφαρμόζεται η ταφή των νεκρών ως μόνος κανονικός τρόπος αντιμετωπίσεως του θέματος της μεταχειρίσεως των νεκρών σωμάτων.
Η αντιμετώπιση εξάλλου του θέματος της ταφής και όχι καύσεως των νεκρών στην Π.Δ. έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι η Π.Δ. εξακολουθεί και σήμερα, ορθώς ερμηνευμένη υπό το φως της Κ.Δ. και της Ιεράς Παραδόσεως, να αποτελεί πηγή της Ορθοδόξου πίστεως ως μέρος της Αγίας Γραφής. Στην Κ.Δ. ο μόνος γνωστός τρόπος μεταχειρίσεως των νεκρών σωμάτων είναι ο ενταφιασμός. Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός δια των λόγων και της πράξεώς Του επιδοκιμάζει αυτόν τον τρόπο. Έτσι, από τα Ευαγγέλια πληροφορούμεθα ότι, ενώ ο Κύριος ήταν ακόμη ζωντανός, λίγο προ του πάθους Του, η Μαριάμ άλειψε τους πόδες Του με πολύτιμο μύρο. Τότε ο Ιούδας, διαφωνώντας με αυτήν την πράξη, παρατήρησε ότι αυτό το πολύτιμο μύρο  θα ήταν προτιμότερο να πωληθεί και τα χρήματα να δοθούν στους πτωχούς. Η απάντηση του Ιησού προς αυτόν, όπως την καταγράφει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, είναι χαρακτηριστική. « Άφες αυτήν ίνα εις την ημέρα του ενταφιασμού μου ποιήση τούτο.
Τους πτωχούς γαρ πάντοτε έχετε μεθ’ εαυτών, εμέ δε ου πάντοτε έχετε» (Ιωαν. Ιβ΄ 7). Συνεπώς , εδώ ο Ιησούς Χριστός γνωρίζει ότι μετά το πάθος Του θα επακολουθήσει ο ενταφιασμός Του και σαφώς τον εγκρίνει, διδάσκοντας μάλιστα ρητώς ότι αξίζει η δαπάνη του πολύτιμου μύρου για τα νεκρά σώματα, πράγμα που προτιμά από το να δοθούν τα χρήματα της δαπάνης αυτής στους πτωχούς, για τους οποίους ως γνωστόν, τόση μεγάλη μέριμνα έλαβε. Είναι επίσης γνωστό ότι ο Κύριος τελικά πράγματι ενταφιάστηκε μετά το πάθος Του και η διαδικασία του ενταφιασμού Του, όπως περιγράφεται στην Κ.Δ. και ιδιαίτερα στο Ματθ. κζ΄ 57-61, διδάσκει πολλά για το θέμα μας. Κατά το απόσπασμα αυτό ο πλούσιος Ιωσήφ από Αριμαθαίας ζήτησε και έλαβε από τον Πιλάτο το σώμα του κατά την σάρκα θανατωθέντος Ιησού Χριστού, το τύλιξε σε καθαρή σινδόνα και το τοποθέτησε στην θύρα του μνημείου. Με τους ανωτέρω λόγους του Ιησού Χριστού και το παράδειγμα του ενταφιασμού Του κρίνουμε όχι τολμηρό να υποστηρίξουμε ότι εξαγιάστηκε η ταφή των  νεκρών ως σωστή πράξη αντιμετωπίσεως των νεκρών χριστιανών, που είναι και πρέπει να είναι μιμητές Χριστού. Αφού Εκείνος επέλεξε για τον εαυτόν του την ταφήν και έτσι την εξαγίασε, δεν υπάρχει λόγος να εγκαταλείψουμε το παράδειγμα που μας αφήκε, ιδιαίτερα μάλιστα αφού συνδέεται με την ανάσταση όχι μόνο του σώματος του Ιησού Χριστού, αλλά και των δικών μας σωμάτων, κατά τρόπον που αποτελεί μυστήριο για την Εκκλησία μας.
Την τιμή όμως του νεκρού σώματος, δια της περιποιήσεως και του ενταφιασμού, ο Ιησούς την θέτει τόσο ψηλά, ώστε στο προσήκον μέτρο να την προτάσσει ακόμη και από την βοήθεια προς τους πτωχούς, για τους οποίους τόση μέριμνα έλαβε. Έτσι, η τιμή του νεκρού σώματος και ο ενταφιασμός του επιλέγονται τελικά από τον Ιησού ενσυνείδητα, καθαγιάζονται και προβάλλονται από τον ίδιο ως παράδειγμα προς μίμηση. Χαρακτηριστική είναι ακόμα και η περιγραφή του Ματθ. κζ΄ 5253, όπου αναφέρεται ότι, αμέσως μόλις ο Ιησούς αφήκε το πνεύμα του επί του Σταυρού, σχίστηκε το καταπέτασμα του ναού, έγινε σεισμός, οι πέτρες σχίστηκαν « και τα μνημεία ανεώχθησαν και πολλά σώματα των κεκοιμημένων αγίων ηγέρθησαν και εξελθόντες εκ των μνημείων μετά την έγερσιν αυτού εισήλθον εις την Αγίαν Πόλιν και ενεφανίσθησαν πολλοίς». Και το χωρίο τούτο έχει, φρονούμε, έντονο δογματικό χαρακτήρα περί της τύχης των σωμάτων μετά θάνατον και την ανάσταση αυτών. Ενδεικτικά είναι τα όσα λέγει σχετικώς με την ταφή και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, κατά τον οποίο «κοινοί γαρ εισίν της φύσεως νόμοι παρά πάσιν ανθρώποις, τον απελθόντα τη γη κρύπτεσθαι και ταφή παραδίδοσθαι και τοις κόλποις της πάντων μητρός περιστέλλεσθαι γης. Και τούτου ουχ Έλλην, ου βάρβαρος, ου Σκύθης, ουκ ει τις εκείνων αγριώτερος εκίνησεν νόμους ποτέ, αλλ’ αιδούνται και φυλάττειν άπαντες και ούτως εισίν και πάσι αιδέσιμοι». Η καύση των νεκρών θα στερούσε από τους χριστιανούς τη θαυματουργική αυτή ενέργεια των αγίων λειψάνων.
Το σύνολο των ανωτέρω μαρτυριών, μας, επιτρέπουν, να θεωρήσουμε ως αποδεδειγμένη τη θέση μας ότι η ταφή των νεκρών, δεν είναι ένα απλό έθιμο που θα μπορούσε ελευθέρως να αλλάξει με απόφαση της Εκκλησίας μας, ούτε είναι μια απλή συνήθεια, αλλά είναι κάτι πολύ σημαντικότερο και σπουδαιότερο, είναι στοιχείο της Ιεράς Παραδόσεως. Η ταφή διδάσκεται στην πράξη από την Εκκλησία μας, από τον ίδιο τον Ιησού Χριστό, τους Αποστόλους και όλους τους αγίους Πατέρες, και εφαρμόζεται από όλους τους πιστούς. Η μακραίωνη αυτή παράδοση της Εκκλησίας μας περί της ταφής των νεκρών έχει, σαφώς δογματικό χαρακτήρα, δοθέντος ότι εκτός των όσων αναφέρθηκαν πιο πάνω η Εκκλησία εξακολουθεί να ενδιαφέρεται δια τον άνθρωπο και πέραν του θανάτου αυτού, γι’ αυτό και τον ενταφιάζει τελώντας και την νεκρώσιμη ακολουθία (η στέρηση της εκκλησιαστικής κηδεύσεως μόνο ως ποινή επιβάλλεται), τελεί μνημόσυνα υπέρ των κεκοιμημένων, χρησιμοποιεί τα λείψανα των αγίων, τα οποία πολλές φορές είναι θαυματουργά, συνεπώς εντάσσονται στη σφαίρα του δόγματος πολλές φορές είναι θαυματουργά, συνεπώς εντάσσονται στη σφαίρα του δόγματος και της πίστεως γενικότερα. Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι το ζήτημα της ταφής έχει πράγματι έντονο δογματικό χρώμα, είναι δόγμα πίστεως. Για αυτό το  λόγο και εξ αιτίας των όσων δυστυχώς ακούγονται όλο και περισσότερο τον τελευταίο καιρό στην τοπική κοινωνία μας, ότι δεν λιώνουν οι κεκοιμημένοι στο νέο κοιμητήριο, κρίνω σκόπιμο και λόγω θέσεως ως ιερέας της πόλεως του Καρπενησίου να ορθώσω φωνή έτσι ώστε να επιληφθούν τα δέοντα οι αρμόδιοι, και να πάψει πια αυτή η ασέβεια έναντι των κεκοιμημένων συνανθρώπων μας. Είναι άσχημο να συνεχίζεται το μακάβριο θέαμα- άλιωτους να βγάζουν τους νεκρούς στο νέο νεκροταφείο !!! Βαθειά οδύνη, και πολλά ερωτηματικά έχουν προκαλέσει σε δεκάδες συμπολίτες μας, οι συνθήκες λειτουργίας του νέου νεκροταφείου, στο οποίο εξακολουθούν να μην λιώσουν οι νεκροί!…. Πρόσφατες εκταφές που έχουν γίνει δείχνουν ότι το πρόβλημα που είχε εντοπισθεί και παλαιότερα σε σχέση με τη σήψη των νεκρών, όχι μόνο δεν έχει λυθεί, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βαθμό. Οι παλαιότερες υποσχέσεις του δήμου, ότι το πρόβλημα θα αντιμετωπισθεί, αποδείχτηκαν τουλάχιστον … ανακόλουθες, με αποτέλεσμα δεκάδες συγγενείς νεκρών, να βιώνουν κυριολεκτικά ένα αβάσταχτο μαρτύριο, αντικρίζοντας την  απίστευτη θέα των αγαπημένων τους προσώπων που δεν βρίσκονται στη ζωή. Συγγενείς νεκρών, οι οποίοι πληρώνουν είσοδο κοιμητηρίου για τον νεκρό τους καθώς και ετήσιο ενοίκιο, έζησαν την οδυνηρή αυτή εμπειρία, κυριολεκτικά συγκλονισμένοι ήρθαν σε επαφή καταγγέλλοντας το γεγονός, και ζητώντας την παρέμβαση των αρμοδίων έστω και εκ των υστέρων προκειμένου να ζήσουν και άλλοι συμπολίτες μας αντίστοιχες καταστάσεις …. Έχοντας εισπράξει γενικολογίες και αόριστες απαντήσεις από την πλευρά του Δήμου, - όπως υποστηρίζουν- σε σχέση με το φαινόμενο αυτό, με πιθανότερη εκδοχή το να φταίνε οι νεκροί που δεν λιώνουν … επειδή  έπαιρναν φάρμακα …. Εμφανίζονται διατεθειμένοι να προσφύγουν στο Συνήγορο του Πολίτη προκειμένου  να  βρουν το δίκιο     τους ……..
Και αφετέρου, δεν υπήρχε ίχνος αυτοκριτικής ούτε για τη διαδικασία της ταφής που αφήνει πολλά ερωτηματικά, ούτε για την ποιότητα του εδάφους, το οποίο αμφισβητείται   εάν   είναι κατάλληλο για την ταφή των θανόντων….
Σύμφωνα με τις περιγραφές τους, ο τρόπος με τον οποίο γίνονται οι ταφές ουσιαστικά εξηγεί το πώς φτάνουμε σε αυτό το αποτέλεσμα, αφού πρόκειται για χώρους οι οποίοι δεν αερίζονται, και άρα δεν διευκολύνεται  η διαδικασία της σήψης.
Κάτω από την μαρμάρινη πλάκα, υπάρχουν και άλλες από τσιμέντο που δεν επιτρέπουν την είσοδο του αέρα, ενώ ο νεκρός δεν έρχεται σε επαφή με το χώμα, ώστε να  διευκολύνεται η  αποσύνθεση ….
Το μόνο το οποίο θέλουμε με τη δημοσιοποίηση του θέματος είναι να αφουγκραστούν το πρόβλημα οι αρμόδιοι υπεύθυνοι, και να ενεργοποιηθούν άμεσα, γιατί όπως λέει κι ο θυμόσοφος λαός,  ο κόσμος το ΄χει τούμπανο και μεις κρυφό καμάρι !!