Τετάρτη 20 Μαρτίου 2013

Απόδραση από την πραγματικότητα - Γράφει ο Γιώργος Σταυράκης

Σαν χώρα και σαν λαός ζούμε σε έναν ακήρυκτο πόλεμο των τηλεοπτικών ειδήσεων, δηλαδή μιας εικονικής πραγματικότητας που δεν έχει προηγούμενο. Αν πιστέψουμε τα δελτία ειδήσεων, τότε εμείς οι Έλληνες βρισκόμαστε συνεχώς στο έλεος των ληστών, των τσαντάκηδων των ανθελλήνων, των εμπόρων ναρκωτικών, των σάπιων πολιτικών κ.α.
Μια ακατάσχετη διασπορά τρόμου, και άρα ανασφάλειας, φωλιάζει στις ψυχές των περισσοτέρων, η οποία μουδιάζει και αδρανοποιεί την αισιοδοξία, και σε ένα βάθος χρόνου επέρχεται ένα είδος διανοητικής παράλυσης. Στους δρόμους των πόλεων βλέπουμε να σέρνονται, καταθλιπτικές, εγωπαθείς και αγχωμένες υπάρξεις που δυσκολεύεσαι να διακρίνεις αν αυτοί οι άνθρωποι είναι κρυφοχαρούμενοι, ή κρυφοδυστυχισμένοι. Βλέπετε η ανθρώπινη αξιοπρέπεια τους απαγορεύει να το δείχνουν. Οι σκέψεις και η συμπεριφορά τους μοιάζει να ανήκει σε κάποιον άλλο, έρμαια της τηλεοπτικής κουλτούρας όπου το γνήσιο και το αληθινό δεν είναι μοδάτο, και άρα απορριπτέο. Αυτό έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που κάποτε είχε πει ο Έμερσον. «Τίποτα δεν είναι πιο σπάνιο στον άνθρωπο από μια πράξη που να είναι πραγματικά δική του».
Σε μια χώρα όπου περίπου το 68.5% των κατοίκων της δηλώνει ότι δε διαβάζει ποτέ βιβλία ή εφημερίδες, η κυριαρχία της τηλεόρασης είναι αδιαμφισβήτητη. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια αυξανόμενη μερίδα Ελλήνων που παίρνουν την «ηρωική» απόφαση να κλείσουν της τηλεοράσεις τους και να βγουν στην αναζήτηση παλιών και νέων φίλων, δηλαδή την επιστροφή στην πραγματική ζωή, και του αληθινού εαυτού τους.  Σε λίγες εβδομάδες με έκπληξη διαπιστώνουν πως ο κόσμος έξω από την τηλεόραση, δηλαδή ολόκληρη σχεδόν η κοινωνία τείνει να μοιάζει, και πολλές φορές να μηρυκάζει τον εικονικό κόσμο της τηλεόρασης. Λίγο αργότερα νιώθουν απελευθερωμένοι, λιγοστεύει το άγχος, και μπορούν να σκέπτονται καθαρά. Τη θέση της τηλεθέασης την παίρνει η  καλή μουσική, το βιβλίο της επιλογής, ο καλός φίλος.
Με αυτόν τον τρόπο με ελάχιστη ή καθόλου τηλεθέαση γίνεται καλύτερος άνθρωπος και η ζωή του αποκτά ξαφνικά νόημα. Όσοι έζησαν εκτός Ελλάδας είναι απογοητευμένοι, με την φτηνή ποιότητα των προγραμμάτων στην ΤV και τούτο διότι έχουν σημεία σύγκρισης.
Με την ΤV και τα άλλα Μ.Μ.Ε., πολλά από τα οποία είναι χαμηλής δημοσιογραφικής αξίας διαμορφώνουν τον  κοινό νου, αυτό που ονομάζει η κοινωνιολογία «κοινή γνώμη». Διαμορφώνεται έτσι μια λαϊκιστική πεποίθηση ότι για όλα τα προβλήματα φταίνε οι κακοί ξένοι, «οι εχθροί» της Ελλάδας. Πόσοι από εμάς δεν πιστεύουν, ακόμη, ότι για την απόβαση των Τούρκων στην Κύπρο φταίνε οι Αμερικάνοι και ότι ο Κίσινγερ απεργάζεται τον αφανισμό του Ελληνισμού;  Πόσοι, ακόμη και σήμερα, δεν πιστεύουν ότι τον παρανοϊκό εμφύλιο (46΄-49) τον ενθάρρυναν, τον ήθελαν, οι Άγγλοι; Αυτού του τύπου η κοινή γνώμη έχει ως αποτέλεσμα την φανταστική απόδραση από  την πραγματικότητα, τη βίωση μιας εικονικής πραγματικότητας. Αυτό συχνά βολεύει τους πολιτικούς για να έχουν ένα άλλοθι και να αποσείουν από πάνω τους τις δικές τους μεγάλες ευθύνες. «Ύστερα ήρθε η Άνοιξη» Μέσα σε μιαν επίπλαστη καταναλωτική ευμάρεια όπου δέναμε τα σκυλιά με τα λουκάνικα δεν αναρωτηθήκαμε από που προέρχονται τα λεφτά που μας εξασφάλισαν τη γλυκιά ζωή χωρίς κόπο. Ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος σε πρόσφατο βιβλίο του με τίτλο: Μύθοι και στερεότυπα της Ελληνικής κρίσης σε μικρό απόσπασμα υποστηρίζει ότι «το κυρίαρχο πρόβλημα της χώρας σήμερα είναι η πλήρης διάλυση του κοινωνικού ιστού, η αποσάθρωση της κοινωνίας ο κατατεμαχισμός και κατακερματισμός της. Ο ακραίος συντεχνιασμός και ο ατομικισμός (μοιάζει) με καρκινική μετάλλαξη του κοινωνικού σώματος».
Η κοινωνία μας, όπως και πολλές άλλες, απέδρασαν από τον ορθολογισμό τον ανθρωπισμό, δημιουργώντας έτσι, ένα νέο ανθρωπολογικό τύπο, μια επικίνδυνη μετάλλαξη τρόπου σκέψης και άρα, κοινωνικής συμπεριφοράς.