Η εκλογή του δημάρχου, των δημοτικών συμβούλων, των συμβούλων των δημοτικών ή των τοπικών κοινοτήτων γίνεται κατά συνδυασμούς.Κάθε συνδυασμός περιλαμβάνει:
α) Τον υποψήφιο δήμαρχο.
β) Τους υποψηφίους δημοτικούς συμβούλους, σε αριθμό ίσο τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης έως και πενήντα τοις εκατό (50%).
γ) Τους υποψήφιους συμβούλους κάθε Δημοτικής Κοινότητας σε αριθμό ίσο τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών της Δημοτικής Κοινότητας με δυνατότητα προσαύξησης κατά έναν.
Ο αριθμός των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων από κάθε φύλο δεν μπορεί να είναι μικρότερος από το ένα τρίτο (1/3) του συνολικού αριθμού κάθε συνδυασμού. Ειδικά για τους υποψηφίους συμβούλους δημοτικής ή τοπικής κοινότητας το ποσοστό του ενός τρίτου (1/3) υπολογίζεται επί του συνολικού αριθμού των υποψηφίων της κατηγορίας αυτής που περιλαμβάνεται σε κάθε συνδυασμό.
Ποιοι έχουν δικαίωμα εκλογής
Υποψηφιότητα από το ίδιο πρόσωπο και για την εκλογή του ως δημάρχου, ως μέλους δημοτικού συμβουλίου, ως μέλος συμβουλίου δημοτικής κοινότητας δεν επιτρέπεται.
Για πρώτη φορά δικαίωμα εκλογής έχουν όσοι έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος ηλικίας, οι ομογενείς και οι νομίμως διαμένοντες στο δήμο αλλοδαποί. Για υποψηφιότητα για το αξίωμα του δημάρχου απαιτείται ο/η υποψήφιος να έχει κλείσει ο 21ο έτος ηλικίας.
Υποψηφιότητες εκτός συνδυασμών αποκλείονται.
Ποιοι δεν μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα
Δεν μπορούν να εκλεγούν σε οποιοδήποτε αξίωμα σε δήμο ή περιφέρεια, όσοι κατά το τελευταίο 18μηνο διετέλεσαν γενικοί διευθυντές ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ που βρίσκεται εντός των ορίων, οι υπάλληλοι ιδρυμάτων που σχετίζονται με τον δήμο, στελέχη κεφαλαιουχικών εταιρειών που έχουν συμβληθεί με τον δήμο ή την περιφέρεια, όσοι βαρύνονται με έκπτωση αξιώματος με δικαστική απόφαση, και όσοι έχουν «επαγγελματικές» σχέσεις με συμβάσεις προμηθειών, εκτέλεσης έργων ή υπηρεσιών αξίας άνω των 5000 €.
Πως υπολογίζεται ο αριθμός δημοτικών συμβούλων κάθε εκλογικής περιφέρειας.
Ο αριθμός των υποψηφίων που εκλέγεται σε κάθε εκλογική περιφέρεια ορίζεται με απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών με βάση τον πληθυσμό της τελευταίας απογραφής. Το πηλίκο της διαίρεσης του συνολικού πληθυσμού όλου του δήμου, διά του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου ορίζει το εκλογικό μέτρο. Από το πηλίκο της διαίρεσης του πληθυσμού κάθε εκλογικής περιφέρειας διά του εκλογικού μέτρου, προκύπτει ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων κάθε εκλογικής περιφέρειας.
Οι θέσεις στο δημοτικό συμβούλιο που παραμένουν αδιάθετες, προστίθενται ανά μία στις εκλογικές περιφέρειες με τα μεγαλύτερα, κατά σειρά, υπόλοιπα. Εάν από την παραπάνω διαδικασία προκύψει εκλογική περιφέρεια χωρίς έδρα, τότε διατίθεται σε αυτή μία (1) έδρα με την αφαίρεση μίας από κάθε εκλογική περιφέρεια του δήμου με το μεγαλύτερο αριθμό εδρών και κατά φθίνουσα σειρά. Σε περίπτωση εκλογικών περιφερειών με ίδιο αριθμό εδρών, η έδρα αφαιρείται από εκείνη με το μικρότερο πραγματικό πληθυσμό.
Πως ψηφίζουμε
Κάθε συνδυασμός καταρτίζει ενιαία ψηφοδέλτια με τους υποψηφίους κάθε πρώην δήμου (εκλογική περιφέρεια) ξεχωριστά και επίσης με τους υποψήφιους για τα συμβούλια των τοπικών κοινοτήτων. Ο ψηφοφόρος μπορεί να βάλει από έναν μέχρι 3 σταυρούς προτίμησης σε υποψηφίους της εκλογικής του περιφέρειας και έναν σταυρό προτίμησης σε υποψήφιο μιας άλλης εκλογικής περιφέρειας του δήμου του. Ο υποψήφιος δήμαρχος δεν χρειάζεται σταυρό για την εκλογή του. Εάν όμως τοποθετηθεί σταυρός στο όνομά του, το ψηφοδέλτιο δεν θεωρείται άκυρο. Στις μονοεδρικές, διεδρικές και τριεδρικές εκλογικές περιφέρειες ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του μόνο υπέρ ενός υποψηφίου της εκλογικής περιφέρειας στους καταλόγους της οποίας είναι γραμμένος και υπέρ ενός υποψηφίου σε μία από τις άλλες εκλογικές περιφέρειες του οικείου δήμου. Ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ ενός ή υπέρ δύο υποψηφίων του συμβουλίου της δημοτικής κοινότητας
Κατά τη προσέλευση των εκλογέων στο εκλογικό τμήμα για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος προηγείται η ψηφοφορία για την εκλογή των δημοτικών αρχών και ακολουθεί αμέσως μετά η ψηφοφορία για την εκλογή των περιφερειακών αρχών.
Δείτε εδώ ποιοι μπορούν να μην ψηφίσουν και με ποια δικαιολογητικά
Πως κατανέμονται οι έδρες μεταξύ των συνδυασμών
1.Τις εκλογές κερδίζει ο συνδυασμός που συγκεντρώνει το 50%+1 των ψήφων και παίρνει τα 3/5 των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, και ο επικεφαλής του εκλέγεται δήμαρχος. Οι υπόλοιπες έδρες (2/5) κατανέμονται στους άλλους συνδυασμούς. Για τον υπολογισμό του εκλογικού μέτρου ισχύει το +1 και στο δημοτικό συμβούλιο μετέχουν όλοι οι συνδυασμοί που καταλαμβάνουν τουλάχιστον μία έδρα, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παράγραφο 4.
2. Αν ο επιτυχών συνδυασμός συγκεντρώνει ποσοστό έγκυρων ψηφοδελτίων μεγαλύτερο από το εξήντα τοις εκατό (60%) του συνόλου τους, οι έδρες του δημοτικού συμβουλίου κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των συνδυασμών που συμμετέχουν στις εκλογές σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παράγραφο 5.
3. Αν κατά τον υπολογισμό των τριών πέμπτων (3/5) και των δύο πέμπτων (2/5) του αριθμού των εδρών, προκύπτει κλάσμα μικρότερο της μονάδας στην πρώτη περίπτωση στρογγυλοποιείται στην αμέσως μεγαλύτερη μονάδα, ενώ στη δεύτερη δεν υπολογίζεται.
Οι έδρες του δημοτικού συμβουλίου που αναλογούν στα τρία πέμπτα (3/5) και στα δύο πέμπτα (2/5) έχουν, αντίστοιχα, ως εξής:
Μέλη Συμπολίτευση Αντιπολίτευση
17 10 7
21 13 8
25 15 10
33 20 13
41 25 16
45 27 18
49 29 20
4. Η αναλογική κατανομή των εδρών, μεταξύ των επιλαχόντων συνδυασμών, στην περίπτωση της παραγράφου 1 του παρόντος γίνεται ως εξής:
Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν σε όλα τα εκλογικά τμήματα του Δήμου, όλοι μαζί οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές, εκτός από τον επιτυχόντα (πρώτο), διαιρείται με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχεί στα δύο πέμπτα (2/5), και το πηλίκο τους αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπόμενου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και καθένας τους καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.
Εάν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι επιλαχόντες συνδυασμοί, σύμφωνα με την προηγούμενη διαδικασία, είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, όσες απομένουν διανέμονται ανά μία μεταξύ των επιλαχόντων συνδυασμών, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπά τους.
Εάν συνδυασμοί έχουν ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων διενεργείται κλήρωση. Εάν και μετά τη διανομή εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα, παραμένουν αδιάθετες έδρες, κατανέμονται ανά μία κατά σειρά, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε επιλαχόντος συνδυασμού. Εάν έχει απομείνει προς διάθεση μία μόνον έδρα, την καταλαμβάνει ο επιλαχών συνδυασμός που έχει καταλάβει τουλάχιστον μία έδρα και παρουσιάζει το μεγαλύτερο αχρησιμοποίητο υπόλοιπο.
Σε περίπτωση ίσου αριθμού έγκυρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσοτέρων συνδυασμών, ενεργείται μεταξύ αυτών κλήρωση από το αρμόδιο Δικαστήριο.
5. Η αναλογική κατανομή των εδρών στην περίπτωση της παραγράφου 2 του παρόντος γίνεται ως εξής:
Το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν σε όλα τα εκλογικά τμήματα δήμου, όλοι μαζί οι συνδυασμοί που συμμετείχαν στις εκλογές διαιρείται με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν σε κάθε δημοτικό συμβούλιο, και το πηλίκο αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και καθένας τους καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.
Στην περίπτωση αυτή, ο επιτυχών συνδυασμός μπορεί να λάβει αριθμό εδρών που ξεπερνά το ποσοστό των τριών πέμπτων (3/5). Εάν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί που συμμετέχουν στην κατανομή με την προηγούμενη διαδικασία είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, όσες απομένουν κατανέμονται ανά μία μεταξύ όλων των συνδυασμών ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπά τους. Εάν οι συνδυασμοί αυτοί ή μερικοί από αυτούς έχουν ίσο αριθμό αχρησιμοποίητων υπολοίπων, διεξάγεται κλήρωση.
Εάν μετά τη κατανομή των εδρών με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα παραμένουν αδιάθετες έδρες, κατανέμονται ανά μία, ανάλογα με το συνολικό αριθμό των εγκύρων ψηφοδελτίων του συνδυασμού.
Σε περίπτωση ίσου αριθμού εγκύρων ψηφοδελτίων δύο ή και περισσοτέρων συνδυασμών, διενεργείται μεταξύ τους κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο.
6. Σε περίπτωση που έχει ανακηρυχθεί ένας μόνο συνδυασμός υποψηφίων, ο δήμαρχος εκλέγεται από το μοναδικό συνδυασμό. Οι πρώτοι κατά σειρά σε σταυρούς προτίμησης, και μέχρις να συμπληρωθεί ο αριθμός των εδρών του δημοτικού συμβουλίου, εκλέγονται τακτικοί και οι υπόλοιποι αναπληρωματικοί σύμβουλοι.
Πως γίνεται η κατανομή των εδρών του δημοτικού συμβουλίου ανά εκλογική περιφέρεια (πρώην Δήμο)
Οι έδρες του δημοτικού συμβουλίου σε δήμο που έχει περισσότερες από μία εκλογικές περιφέρειες κατανέμονται μεταξύ του πρώτου (σε ψήφους και ποσοστό) και των υπολοίπων συνδυασμών ως εξής:
Η κατανομή ξεκινάει αποδίδοντας στον πρώτο συνδυασμό σε κάθε εκλογική περιφέρεια μία (έδρα) Στη συνέχεια γίνεται το ίδιο και με τους άλλους συνδυασμούς αρχίζοντας από τον τελευταίο σε εκλογική δύναμη συνδυασμό, εφόσον εξασφάλισε συμμετοχή στο δημοτικό συμβούλιο.
Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων του στο δήμο διαιρείται με τον αριθμό των εδρών που δικαιούται και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης, προσαυξημένο κατά μία μονάδα, αποτελεί το εκλογικό του μέτρο.
Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων του διαιρείται σε κάθε εκλογική περιφέρεια με το εκλογικό του μέτρο και ο συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο είναι το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης.
Εάν ο συνδυασμός εξακολουθεί να δικαιούται έδρες στο δημοτικό συμβούλιο, ο αριθμός τους συμπληρώνεται με τη διάθεση μίας από κάθε εκλογική περιφέρεια, όπου διατηρεί, κατά φθίνουσα σειρά, το μεγαλύτερο αδιάθετο υπόλοιπο ψηφοδελτίων.
Εάν σε κάθε εκλογική περιφέρεια υπάρχουν τόσες διαθέσιμες έδρες όσες δικαιούται ο συνδυασμός, τις καταλαμβάνει όλες και ο αριθμός τους αφαιρείται από τις διαθέσιμες της περιφέρειας.
Εάν δεν υπάρχει επαρκής αριθμός, στο συνδυασμό κατακυρώνονται μόνον οι διαθέσιμες έδρες.
Οι έδρες που κατανέμονται αφαιρούνται από τις διαθέσιμες της εκλογικής περιφέρειας. Με την ίδια διαδικασία κατανέμονται οι έδρες σε κάθε εκλογική περιφέρεια για καθένα από τους υπόλοιπους συνδυασμούς κατά αύξουσα σειρά εκλογής. Οι έδρες που παραμένουν αδιάθετες σε κάθε εκλογική περιφέρεια μετά την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας, για όλους τους επιλαχόντες συνδυασμούς, καταμετρώνται υπέρ του πρώτου (νικητή) συνδυασμού.
Για την εκλογή των συμβούλων της δημοτικής κοινότητας εφαρμόζεται το ίδιο σύστημα.
Τι γίνεται σε περίπτωση ισοψηφίας μεταξύ συνδυασμών
Σε περίπτωση ισοψηφίας στην πρώτη θέση δύο ή περισσότερων συνδυασμών κατά την αρχική ψηφοφορία, στην επαναληπτική ψηφοφορία μετέχουν οι υποψήφιοι δήμαρχοι όλων των συνδυασμών που ισοψήφησαν.
Σε περίπτωση ισοψηφίας στη δεύτερη θέση δύο ή περισσότερων συνδυασμών κατά την αρχική ψηφοφορία (πρώτη Κυριακή), στην επαναληπτική (δεύτερη Κυριακή) μετέχουν ο υποψήφιος δήμαρχος του πρώτου σε αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων συνδυασμού και οι υποψήφιοι δήμαρχοι των συνδυασμών που ισοψήφησαν στη δεύτερη θέση.
Στις περιπτώσεις αυτές, νικητής θεωρείται ο υποψήφιος δήμαρχος που λαμβάνει στην επαναληπτική ψηφοφορία τη σχετική πλειοψηφία.
Ποια έδρα καταλαμβάνουν οι επικεφαλής της αντιπολίτευσης
Οι υποψήφιοι δήμαρχοι όλων των συνδυασμών που μετέχουν στο δημοτικό συμβούλιο (πλην του πλειοψηφούντος) θεωρούνται πρώτοι επιτυχόντες σύμβουλοι των συνδυασμών τους. Σε περίπτωση που ο συνδυασμός καταλαμβάνει έδρες σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες ο υποψήφιος δήμαρχος λαμβάνει την έδρα της εκλογικής περιφέρειας, όπου ο συνδυασμός έλαβε τις περισσότερες έδρες. Σε περίπτωση ίσου αριθμού εδρών σε περισσότερες περιφέρειες, τότε λαμβάνει την έδρα της περιφέρειας στην οποία ο συνδυασμός έλαβε τις περισσότερες ψήφους. Σε περίπτωση όπου σε περισσότερες περιφέρειες ο συνδυασμός έλαβε ίσο αριθμό ψήφων, γίνεται κλήρωση.
Πως εκλέγεται ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας
Στον πρώτο και στον τρίτο χρόνο της δημοτικής περιόδου, την πρώτη Κυριακή του Ιανουαρίου το συμβούλιο της δημοτικής κοινότητας συνέρχεται, ύστερα από πρόσκληση του συμβούλου του επιτυχόντος συνδυασμού, που έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους και σε περίπτωση ισοψηφίας, εκείνου που είναι γραμμένος πρώτος κατά σειρά στην απόφαση του δικαστηρίου και εκλέγει με φανερή ψηφοφορία τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρό του.
Δείτε την αναλυτική εγκύκλιο του ΥΠΕΣ για την εκλογή δημάρχων και δημοτικών συμβούλων
