Το τρέχον έτος 2014, η Εκκλησία της Ελλάδος, το αφιέρωσε στον μεγάλο διδάσκαλο του γένους και ισαπόστολο Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Επ΄ ευκαιρία της ολιγοήμερης διαμονής του στην Δυτική Ευρυτανία, ο Μακαριότατος την περασμένη Δευτέρα, επισκέφτηκε τα ιστορικά Άγραφα και περπάτησε ο ίδιος στα βήματα του Πατροκοσμά και κυρίως στην Μεγάλη Σχολή του γένους στα Βραγγιανά όπου δίδαξε εκείνα τα δύσκολα χρόνια σύμφωνα με την παράδοση. Τον Μακαριώτατο στην ιστορική του αυτή επίσκεψη, συνόδευσε ο επιχώριος Επίσκοπος Μητροπολίτης Καρπενησίου κ.κ. Νικόλαος καθώς και ο νεοεκλεγείς Δήμαρχος Αγράφων Θοδωρής Μπαμπαλής.
Ανεπίσημη επίσκεψη στα ιστορικά Άγραφα πραγματοποίησε, την περασμένη Δευτέρα 28 Ιουλίου 2014 ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών & Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος, ο οποίος βρέθηκε και φέτος για ένα τριήμερο στην Δυτική Ευρυτανία. Ο Μακαριώτατος έφτασε την Κυριακή το απόγευμα στην Ανατολική Φραγκίστα, γενέτειρα του Πρωθυπουργού Γεωργίου Καφαντάρη, όπου φιλοξενούμενος από τον π. Θ. Χρυσικό, πρώην συνεργάτη του, διέμεινε στον ξακουστό ξενώνα ΚΟΝΑΚΙ, του Κώστα Κωστόπουλου. Θα πρέπει να τονίσουμε πως ο κ. Ιερώνυμος επισκέπτεται για 6η χρονιά την Ευρυτανία και ειδικά την Ανατ. Φραγκίστα για ολιγοήμερη ξεκούραση, σε ένα από τα ομορφότερα χωριά της ευρυτανικής γης. Στην σκέψη του προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας ήταν, επισκεπτόμενος την Δυτική Ευρυτανία, να ταξιδέψει και μέχρι τα ιστορικά Άγραφα, για να δει από κοντά και να περπατήσει σε αυτόν τον αγιοτόκο και ηρωοτόκο, ευλογημένο τόπο, στα αγιασμένα χώματα που διάβηκαν και περπάτησαν σε άλλες δύσκολες εποχές Άγιοι της Εκκλησίας μας και μεγάλοι διδάσκαλοι του γένους, όπως ο Πατροκοσμάς, ο Όσιος Ευγένιος ο Αιτωλός και ο Όσιος Αναστάσιος Γόρδιος κ.α. Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός διάβηκε πολλές φορές τα χωριά των Αγράφων, στο πέρασμά του για να φτάσει στη Γούβα, όπου εδίδασκε αλλά και λειτουργούσε σε πολλές εκκλησιές, όπως και στο Μοναστήρι του Σωτήρα στην Ανατ. Φραγκίστα. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει η παρακείμενη στο υπάρχον καθολικό της παλιάς Μονής βρύση που ονομάζεται μέχρι σήμερα του ΚΟΣΜΑ Η ΒΡΥΣΗ.
Στα πλαίσια αυτού του σχεδιασμού και έχοντας την παρότρυνση του π. Θωμά Χρυσικού, την περασμένη Δευτέρα 28 Ιουλίου ο Μακαριώτατος, συνοδευόμενος από τον Επιχώριο Επίσκοπο, Μητροπολίτη Καρπενησίου κ.κ. Νικόλαο, τον Αρχιερατικό Επίτροπο Αγραίων, τον εκ της Ανατολικής Φραγκίστας καταγόμενο π. Λάμπρο Ανδρεάκη, την πρώην Αναπληρώτρια Δημάρχου των Αγράφων Βάσω Φεγγούλη και τον Αστυνομικό Δ/ντη Ευρυτανίας Αγραφιώτη Γιάννη Κατσαρό, αναχώρησαν για τα ιστορικά Άγραφα και πιο συγκεκριμένα για την περιοχή των Βραγγιανών, όπου βρίσκεται η πάλαι ποτέ κραταιά και εφημισμένη Σχολή του Γένους, η λεγομένη Σχολή της Γούβας. Εκεί φτάνοντας έγιναν δεκτοί με πολύ θέρμη από το νέο Δήμαρχο Αγράφων Θοδωρή Μπαμπαλή και τους συνεργάτες του Βαγγέλη Κατσιφό, Γιώργο Κίτσιο, τους ιερείς της περιοχής και από πολλούς κατοίκους. Μετά το προσκύνημα στην Αγία Παρασκευή και στην τίμια κάρα του Οσίου Αναστασίου, ο Μακαριότατος με τον Άγιο Καρπενησίου και την συνοδεία των, ενημερώθηκαν από τον εφημέριο Βραγγιανών π. Κων/νο και τον εκπαιδευτικό κ. Κ. Αλεξάκη για την ιστορία της Μονής και του χωριού. Ο Προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας ευχαρίστησε τον επιχώριο Επίσκοπο για την φιλοξενία, τον Δήμαρχο, τους ιερείς και τους κατοίκους, λέγοντας ότι νιώθει ιδιαίτερη χαρά που βρέθηκε σε αυτόν τον ευλογημένο τόπο, στην καρδιά της Ρούμελης όπως χαρακτηριστικά είπε και φεύγοντας έδωσε ως ευλογία στον εφημέριο ένα τόμο από το τελευταίο σύγγραμμα του με θέμα τα Βυζαντινά Μνημεία της Ιεράς Μητροπόλεως Θηβών και Λεβαδείας.
Για μεγάλη και ευλογημένη μέρα για τα ιστορικά Άγραφα έκανε λόγο ο Θοδωρής Μπαμπαλής, υποδεχόμενος τον Μακαριότατο. «Είναι ιστορική η σημερινή μέρα για μας τους Αγραφιώτες, καθότι για πρώτη φορά στην σύγχρονη ιστορίας μας, μας επισκέπτεται ο Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Ελλάδος. Σας καλωσορίζουμε και σας ευχαριστούμε για την μεγάλη ευλογία που μας δώσατε», τόνισε μεταξύ άλλων ο νέος Δήμαρχος Αγράφων. Από την πλευρά του ο Μακαριότατος ευχαρίστησε τον επιχώριο Επίσκοπο για την φιλοξενία και την αγάπη του καθώς και τον Δήμαρχο και τους κατοίκους για την υποδοχή που του επεφύλαξαν. Στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος με τον Μητροπολίτη Καρπενησίου, πραγματοποίησαν προσκύνημα στην παρακείμενη ιστορική Μονή της Παναγίας της Στάνας όπου ξεναγήθηκαν και ενημερώθηκαν για την ιστορία του Μοναστηριού από τον Αρχιερατικό Αγράφων π. Σωτήρη Σαλαμάρα και το μεσημέρι επισκέφτηκαν τα ιστορικά Άγραφα.
Στην έδρα του πρώην Δήμου Αγράφων, ο Μακαριότατος με τον Άγιο Καρπενησίου έτυχαν νέας θερμής υποδοχής από τον Δήμαρχο, τους ιερείς και τους κατοίκους και στη συνέχεια προσκύνησαν στον Ενοριακό Ναό του Αγίου Δημητρίου και μετά στον διπλανό ιστορικό Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου, έργο του 1590 μ.Χ. Ακολούθησε τράπεζα με ντόπια και ευλογημένα εδέσματα σε ταβέρνα του χωριού και αργά το απόγευμα ο κ.κ. Ιερώνυμος μετά του Μητροπολίτου Καρπενησίου, πραγματοποίησαν μικρή στάση στην Κρέντη, όπου ευλόγησαν τα παιδιά του εκεί Κατηχητικού Σχολείου αλλά και ενορίτες που προσήλθαν στο Ναό για να πάρουν την ευχή του.
Την επομένη Τρίτη 29 Ιουλίου 2014, ο Μακαριότατος απόλυτα ευχαριστημένος από την ολιγοήμερη παρουσία του στην χώρα των Αγράφων, με την συνοδεία του αναχώρησαν για την Αθήνα. Την ικανοποίησή του από την επίσκεψη του Μακαριωτάτου στα Άγραφα εξέφρασε και ο Μητροπολίτης Καρπενησίου κ.κ. Νικόλαος που σε όλο το ταξίδι συνταξίδεψε με τον κ. Ιερώνυμο, όπου είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν και άλλα θέματα. Ο Επιχώριος Επίσκοπος είπε ότι ήταν μια σημαντική μέρα για τα ιστορικά χωριά των Αγράφων καθότι Αρχιεπίσκοπος από αυτά δεν είχε περάσει ποτέ. «Κάπως έτσι ένιωσα κι εγώ πριν 35 χρόνια», έλεγε στον Μακαριώτατο, όταν πρωτοπήγα σε αυτά τα χωριά με το μουλάρι και ο κόσμος μας υποδέχονταν με θέρμη και αγάπη γιατί δεν είχαν δει ποτέ στα χωριά τους Δεσπότη.
Εν κατακλείδι μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την επίσκεψη του Μακαριωτάτου ως ιστορική αλλά και ξεχωριστή, καθότι ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία του τόπου που Αρχιεπίσκοπος επισκέπτεται την περιοχή και μάλιστα τους τόπους όπου διάβηκε πολλά χρόνια πριν ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Το γεγονός αυτό σκόρπισε μεγάλη χαρά και συγκίνηση στους ιερείς της περιοχής, στον νεοεκλεγέντα Δήμαρχο Θοδωρή Μπαμπαλή αλλά και στους ξωμάχους κατοίκους αυτού του τόπου.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΑΓΑΡΦΩΝ
Στα Βραγγιανά βρίσκεται το Ελληνομουσείο Αγράφων (Γούβας Βραγγιανών) όπου και η παλιά μονή της Αγίας Παρασκευής. Την μεγάλη σχολή, ίδρυσε ο Δάσκαλος του Γένους ο Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός το 1662. Πέθανε εδώ στις 5 Αυγούστου του 1682 και θάφτηκε στον νάρθηκα του ναού. Συνεχιστής του μεγάλου έργου του ο αντάξιος μαθητής του ο Βραγγιανίτης καλόγηρος Αναστάσιος ο Γόρδιος (1654-1729). Στο προαύλιο της μονής το "πουρί", το βήμα των μεγάλων Δασκάλων. Δίπλα η περίφημη πηγή Φοντάνα "Βυτίνα", που το νερό της ακόμη τρέχει για να ξεδιψάσει τους σημερινούς προσκυνητές.
Στα Βραγγιανά υπήρχαν πολλές εκκλησίες, όπως κι άλλο μοναστήρι στη θέση "Μοναστηριακές". Από αυτές, ελάχιστες απέμειναν από τις γεωλογικές και κυρίως τις καταστροφές που προξένησαν οι Τούρκοι Το χωριό ήταν τόσο πυκνοκατοικημένο που μπορούσε κάποιος να το διασχίσει από τις σκεπές των σπιτιών. Το έκαψαν όμως οι Τούρκοι το 1806, σε αντίποινα της σιωπής των κατοίκων για κατάδοση του Κλεφταρματωλού των Αγράφων Αντώνη Κατσαντώνη. Ο λαμπρότερος ναός, η "Παναγία - Παζάρι" όπως τον έλεγαν, αφιερωμένος στην Κοίμηση Της Θεοτόκου και Παζάρι, από τα μεγαλύτερα που γίνονταν τον δεκαπενταύγουστο στη περιοχή των Αγράφων. Τον έλεγαν και Μητροπολιτικό, έδρα ίσως μητροπολίτη, καταστράφηκε κι αυτός, όπως πρόβλεψε ο Πατροκοσμάς στην περιοδεία του εκεί. Απέμεινε ο πλάτανος της να θυμίζει τα λόγια του μεγάλου ιεραποστόλου: "Καημένε πλάτανε, μια ημέρα θα σταλίζουν πρόβατα στον ίσκιο σου". Αξιόλογες εκκλησίες που σώζονται σήμερα, εκτός της Γούβας των Βραγγιανών, είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, με αξιόλογες τοιχογραφίες του 1646 και φορητές εικόνες του 1615. Επίσης ο Άγιος Δημήτριος, χτισμένος ίσως και προγενέστερα του 17ου αιώνα.
Νότια του χωριού, απέναντι του ρέματος Βραγγιανίτη, η συνοικία Ζερβομαχαλάς ή Σπαθάδες. Η παράδοση μας λέει για τα περίφημα σιδηρουργία σπαθιών που υπήρχαν και λειτούργησαν εκεί κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας. Οικισμοί των Βραγγιανών είναι η Κουστέσα, το Βαλάρι με το Τσιμπράκ, ο Έλατος, η Καρυά και το Δέντρο.
Κλείνοντας θα προτείναμε επ΄ ευκαιρία της ξεχωριστής τιμής που έγινε από την Εκκλησία της Ελλάδος να χαρακτηριστεί το 2014 ως έτος ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ, εν ευθέτω χρόνω, να πραγματοποιηθεί πνευματική εκδήλωση αφιερωμένη στον ΠΑΤΡΟΚΟΣΜΑ, που ως γνωστόν ανήκει στην χορεία των «δικών» μας Ευρυτάνων Αγίων.
Π. Ε.Φ.
