Η όσφρηση είναι μια αίσθηση η οποία από τον καπνό των τζακιών που καίνε στα ορεινά χωριά προσλαμβάνει σε όλη τη διάστασή της την αίσθηση του χειμώνα και οι πιο ευαίσθητοι στη μύτη μπορούν μάλιστα να καταλάβουν από τι δέντρο τα ξύλα είναι αναμμένα στο παραγώνι. Όπως ελατίσια, κέδρινα, καστανίσια και άλλα γιατί όντως κάθε ξύλο όταν καίγεται έχει και διαφορετική μυρωδιά αλλ’ αυτό νομίζω είναι μια αίσθηση που κανένας πια δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει γιατί έχουμε χάσει την επαφή μας με τη φύση.
Πέραν της όσφρησης τώρα, ο καπνός των τζακιών δημιουργεί και μια άλλη ιδιαίτερη αίσθηση: ότι το σπίτι που καπνίζει κατοικείται και ότι ο καπνός που ανεβαίνει πάνω από ένα χωριό δηλώνει πως αυτό είναι ζωντανό και οι άνθρωποί του έχουν κάποιες σοβαρές δραστηριότητες ή μπορεί να λειτουργεί κι ένας φούρνος ακόμη. Όλα αυτά βεβαίως λειτουργούσαν και ήταν σημαντικά όταν τα χωριά ήταν ζωντανά και βεβαίως οι άνθρωποι έκαιγαν ξύλα και όχι πετρέλαιο ή γκάζι που δεν αφήνουν ούτε ιδέα καπνού στον αέρα.
Από την άλλη τώρα πλευρά, η απουσία του καπνού από ένα τζάκι δηλώνει ότι αυτό το σπίτι δεν κατοικείται πια και το χειρότερο ότι οι άνθρωποι που έμειναν κάτω από τη στέγη του πέταξαν κάποια μέρα στον ουρανό της μικρής τους πατρίδας. Και τα σβησμένα τζάκια είναι δυστυχώς ένα φαινόμενο που κυριαρχεί πλέον σε κάθε ορεινό χωριό και είναι το πιο πικρό σχόλιο που μπορεί να κάνουμε για την ερημιά που επικρατεί πια σε όλη την ορεινή πατρίδα.
Πέραν της όσφρησης τώρα, ο καπνός των τζακιών δημιουργεί και μια άλλη ιδιαίτερη αίσθηση: ότι το σπίτι που καπνίζει κατοικείται και ότι ο καπνός που ανεβαίνει πάνω από ένα χωριό δηλώνει πως αυτό είναι ζωντανό και οι άνθρωποί του έχουν κάποιες σοβαρές δραστηριότητες ή μπορεί να λειτουργεί κι ένας φούρνος ακόμη. Όλα αυτά βεβαίως λειτουργούσαν και ήταν σημαντικά όταν τα χωριά ήταν ζωντανά και βεβαίως οι άνθρωποι έκαιγαν ξύλα και όχι πετρέλαιο ή γκάζι που δεν αφήνουν ούτε ιδέα καπνού στον αέρα.
Από την άλλη τώρα πλευρά, η απουσία του καπνού από ένα τζάκι δηλώνει ότι αυτό το σπίτι δεν κατοικείται πια και το χειρότερο ότι οι άνθρωποι που έμειναν κάτω από τη στέγη του πέταξαν κάποια μέρα στον ουρανό της μικρής τους πατρίδας. Και τα σβησμένα τζάκια είναι δυστυχώς ένα φαινόμενο που κυριαρχεί πλέον σε κάθε ορεινό χωριό και είναι το πιο πικρό σχόλιο που μπορεί να κάνουμε για την ερημιά που επικρατεί πια σε όλη την ορεινή πατρίδα.