Η Ευρυτανία με το τούτο το βιβλίο του Μιχάλη Σταφυλά βγάζει μιαν υποχρέωση προς έναν Μεγάλο, αλλά σχεδόν άγνωστο Ευρυτάνα ποιητή, που στάθηκε πρωτοπόρος της ελληνικής ποίησης: τον Θόδωρο Σκουρλή. Ο Ακαδημαϊκός Παντελής Πρεβελάκης έγραψε πως «η αναγνώρισή του είναι αντιστρόφως ανάλογη προς το στέρεο και διαυγέστατο έργο του. Το « Μεγάλος» το λέω μετά λόγου γνώσεως. Κι ο Κώστας Βάρναλης επισήμανε: «Ο Σκουρλής! Πρωτότυπος στην Τέχνη του Λόγου, παγκόσμιος στα ευρύτατα μηνύματα».
Κι ο Γιώργος Κοτζιούλας είχε γράψει πως: «Όταν εμείς οι νέοι δεν είχαμε ιδέα από ιδέες αυτός ήταν ξεσκολισμένος. Ύστερα αυτός ο νεανικά ασυγκράτητος συγκρατήθηκε (τουλάχιστον φαινομενικά) ενώ εμείς οι άλλοι, που τον ακούγαμε με δέος, προχωρήσαμε άλλος πολύ, άλλος λίγο». Ο Κοτζιούλας με κάθε ευκαιρία απάγγελνε το πρωτοποριακό ποίημα του Σκουρλή «Το Χέρι» κι ο Μάρκος Αυγέρης, που ήταν και γιατρός, του έλεγε «εσύ Γιώργο πάσχεις από Χερολαγνεία». Ο Πάνος Βασιλείου είχε πει: Ο Σκουρλής μας δίνει κάτι εντελώς νέο, πρωτότυπο και ασυνήθιστο σε μορφή, σε ουσία και σε συμπεράσματα».
Αυτός ο πρωτοπόρος, που το ποίημά του «Το Χέρι» έγινε έναν καιρό πανεργατικό εμβατήριο μελοποιημένο (όπως οι «Εργάτες» του Παλαμά) ήταν ένας θερμός Πανέλληνας.
Στις 28 Οκτωβρίου 1940 βρίσκονταν στο Μπερναμπούκο της Βραζιλίας όταν πληροφορήθηκε πως η Ελλάδα μπήκε στον Πόλεμο. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή έγραψε το ποίημα «Επιγραφή», στο οποίο η μεγάλη αγάπη για τη χώρα του μετουσιώνεται σ’ ένα αριστουργηματικό κείμενο έντεχνου λόγου:
Ελλάδα,
μακρινή μνήμη και μέλλον
παρόν στη σημασία μου
και σκοπός
είμαι το τέρμα σου
και στο κοινό που αναμένει να κραυγάσει
τη νίκη σου.
Έρχεσαι και φεύγεις
όνειρο και ιδέα
θρύλος και γεγονός στην αιωνιότητα
και να ζεις για να με κάνεις να ζω να
υπάρχω επειδή υπάρχεις.
Το ποίημα μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε σε όλες τις λατινοαμερικανικές χώρες και στην πρώτη σελίδα της μεγάλης εφημερίδας «Ουάσιγκτον Ποστ». Έγινε αφορμή να δημιουργηθεί παντού ένα φιλελληνικό ρεύμα και να ενημερωθούν οι λαοί για τη μεγάλη αδικία που έγινε τότε σε βάρος της Ελλάδας και συνεχίστηκε με την Ιταλογερμανική Κατοχή.
Για τον Θόδωρο Σκουρλή η Πανευρυτανική Ένωση οργάνωσε εκδήλωση το 1985 στην «Αρχαιολογική Εταιρεία» με ομιλητές τον Ακαδημαϊκό Παντελή Πρεβελάκη και τον Μιχάλη Σταφυλά. Γράφτηκαν τότε κάποια ενημερωτικά σημειώματα και πέραν τούτων σιωπή. Το χειρότερο είναι πως ο Πρεβελάκης ετοίμαζε «εκστρατεία» για την προβολή και την αναγνώριση του Σκουρλή και είχε οριστεί η ημερομηνία σχετικής ομιλίας του στην Ακαδημία, αλλά δυστυχώς πέθανε ξαφνικά. Τώρα η Πανευρυτανική Ένωση ξεκινώντας από την έκδοση του βιβλίου αυτού του Μιχάλη Σταφυλά θα προσπαθήσει να βρει τρόπους προβολής του ποιητή μας, που με το έργο του πλούτισε την Ελληνική Ποίηση και αποτελεί τιμή για την Ευρυτανία μας….
Ενδεικτικά είναι τα παρακάτω περιεχόμενα του βιβλίου αυτού:
Ο Ακαδημαϊκός Π. Πρεβελάκης για τον Θόδωρο Σκουρλή, Η εποχή που ξεκίνησε, Πρώιμοι κοινωνικοί προβληματισμοί – «Το χέρι», Γ. Κοτζιούλας – Μίνως Ζώτος θυμούνται…., Σπουδές στη Γαλλία και εγκατάσταση στην Αμερική, Επιστροφή στην Ελλάδα, Κριτική ανάλυση του έργου του, Η απαισιοδοξία του, Οι ιδεολογικές διαστάσεις στην ποίησή του, Το προσωπικό που γίνεται κοινωνικό, Υφολογικά ανένταχτος, Δηκτικός όχι διδακτικός, Ανθολόγιο της ποίησής του κ.ά.
Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι πανομοιότυπο του εξωφύλλου που είχε φιλοτεχνήσει για το βιβλίο του Θόδωρου Σκουρλή ο Κέραχος Λουκόπουλος, με προσθήκη μόνο του συγγραφέα, του τίτλου και της Πανευρυτανικής Ένωσης. Ήταν πρόταση του ίδιου του καλλιτέχνη για παλαιότερη έκδοση που δεν πραγματοποιήθηκε.
Τέλος, η έκδοση αυτή είναι αφιερωμένη από τον συγγραφέα «Στον φίλο Κλεομένη Κουτσούκη, ξεχωριστό επιστήμονα, συγγραφέα και πνευματικό παράγοντα με ελεύθερη σκέψη», ενώ χορηγός της είναι η Μαριάννα Ν. Κακαουνάκη.
Κι ο Γιώργος Κοτζιούλας είχε γράψει πως: «Όταν εμείς οι νέοι δεν είχαμε ιδέα από ιδέες αυτός ήταν ξεσκολισμένος. Ύστερα αυτός ο νεανικά ασυγκράτητος συγκρατήθηκε (τουλάχιστον φαινομενικά) ενώ εμείς οι άλλοι, που τον ακούγαμε με δέος, προχωρήσαμε άλλος πολύ, άλλος λίγο». Ο Κοτζιούλας με κάθε ευκαιρία απάγγελνε το πρωτοποριακό ποίημα του Σκουρλή «Το Χέρι» κι ο Μάρκος Αυγέρης, που ήταν και γιατρός, του έλεγε «εσύ Γιώργο πάσχεις από Χερολαγνεία». Ο Πάνος Βασιλείου είχε πει: Ο Σκουρλής μας δίνει κάτι εντελώς νέο, πρωτότυπο και ασυνήθιστο σε μορφή, σε ουσία και σε συμπεράσματα».
Αυτός ο πρωτοπόρος, που το ποίημά του «Το Χέρι» έγινε έναν καιρό πανεργατικό εμβατήριο μελοποιημένο (όπως οι «Εργάτες» του Παλαμά) ήταν ένας θερμός Πανέλληνας.
Στις 28 Οκτωβρίου 1940 βρίσκονταν στο Μπερναμπούκο της Βραζιλίας όταν πληροφορήθηκε πως η Ελλάδα μπήκε στον Πόλεμο. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή έγραψε το ποίημα «Επιγραφή», στο οποίο η μεγάλη αγάπη για τη χώρα του μετουσιώνεται σ’ ένα αριστουργηματικό κείμενο έντεχνου λόγου:
Ελλάδα,
μακρινή μνήμη και μέλλον
παρόν στη σημασία μου
και σκοπός
είμαι το τέρμα σου
και στο κοινό που αναμένει να κραυγάσει
τη νίκη σου.
Έρχεσαι και φεύγεις
όνειρο και ιδέα
θρύλος και γεγονός στην αιωνιότητα
και να ζεις για να με κάνεις να ζω να
υπάρχω επειδή υπάρχεις.
Το ποίημα μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε σε όλες τις λατινοαμερικανικές χώρες και στην πρώτη σελίδα της μεγάλης εφημερίδας «Ουάσιγκτον Ποστ». Έγινε αφορμή να δημιουργηθεί παντού ένα φιλελληνικό ρεύμα και να ενημερωθούν οι λαοί για τη μεγάλη αδικία που έγινε τότε σε βάρος της Ελλάδας και συνεχίστηκε με την Ιταλογερμανική Κατοχή.
Για τον Θόδωρο Σκουρλή η Πανευρυτανική Ένωση οργάνωσε εκδήλωση το 1985 στην «Αρχαιολογική Εταιρεία» με ομιλητές τον Ακαδημαϊκό Παντελή Πρεβελάκη και τον Μιχάλη Σταφυλά. Γράφτηκαν τότε κάποια ενημερωτικά σημειώματα και πέραν τούτων σιωπή. Το χειρότερο είναι πως ο Πρεβελάκης ετοίμαζε «εκστρατεία» για την προβολή και την αναγνώριση του Σκουρλή και είχε οριστεί η ημερομηνία σχετικής ομιλίας του στην Ακαδημία, αλλά δυστυχώς πέθανε ξαφνικά. Τώρα η Πανευρυτανική Ένωση ξεκινώντας από την έκδοση του βιβλίου αυτού του Μιχάλη Σταφυλά θα προσπαθήσει να βρει τρόπους προβολής του ποιητή μας, που με το έργο του πλούτισε την Ελληνική Ποίηση και αποτελεί τιμή για την Ευρυτανία μας….
Ενδεικτικά είναι τα παρακάτω περιεχόμενα του βιβλίου αυτού:
Ο Ακαδημαϊκός Π. Πρεβελάκης για τον Θόδωρο Σκουρλή, Η εποχή που ξεκίνησε, Πρώιμοι κοινωνικοί προβληματισμοί – «Το χέρι», Γ. Κοτζιούλας – Μίνως Ζώτος θυμούνται…., Σπουδές στη Γαλλία και εγκατάσταση στην Αμερική, Επιστροφή στην Ελλάδα, Κριτική ανάλυση του έργου του, Η απαισιοδοξία του, Οι ιδεολογικές διαστάσεις στην ποίησή του, Το προσωπικό που γίνεται κοινωνικό, Υφολογικά ανένταχτος, Δηκτικός όχι διδακτικός, Ανθολόγιο της ποίησής του κ.ά.
Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι πανομοιότυπο του εξωφύλλου που είχε φιλοτεχνήσει για το βιβλίο του Θόδωρου Σκουρλή ο Κέραχος Λουκόπουλος, με προσθήκη μόνο του συγγραφέα, του τίτλου και της Πανευρυτανικής Ένωσης. Ήταν πρόταση του ίδιου του καλλιτέχνη για παλαιότερη έκδοση που δεν πραγματοποιήθηκε.
Τέλος, η έκδοση αυτή είναι αφιερωμένη από τον συγγραφέα «Στον φίλο Κλεομένη Κουτσούκη, ξεχωριστό επιστήμονα, συγγραφέα και πνευματικό παράγοντα με ελεύθερη σκέψη», ενώ χορηγός της είναι η Μαριάννα Ν. Κακαουνάκη.