Τη γνωρίζει καλά ο Χρυσόστομος τη νεότητα. Την έχει σπουδάσει. «Ταραγμένο πέλαγος είναι η νεότητα και οι παιδαγωγοί της πηδαλιούχοι σε ένα ποντοπόρο πλοίο». Μα αυτό είναι αληθινή περιπέτεια, θα μπορούσε να σχολιάσει κάποιος. «Αυτό όμως είναι ακριβώς το έργο της αγωγής. Μια περιπέτεια για την οποία ξεκινάει κανείς προετοιμασμένος, την περιμένει, τη ζει, δεν αιφνιδιάζεται μπροστά στις διάφορες φάσεις της και στους επικίνδυνους ελιγμούς της. Ο κυβερνήτης – παιδαγωγός δεν πρέπει να λησμονεί ότι χρειάζεται εγρήγορση και πρόνοια για τα παιδιά που του εμπιστεύτηκαν. Αλλά και πόσος κόπος φυσικά, για να είναι η εγρήγορση και η πρόνοια έγκαιρη και αποτελεσματική…».
Και ο σοφός συνομιλητής μας, ο ιερός Χρυσόστομος, συνεχίζει: «Μη στηρίζεσαι και μην εξαρτάς τις προσδοκίες σου από μεγάλα προγράμματα και σχέδια, των οποίων η εφαρμογή θα ξεκινήσει από αύριο ή από του χρόνου ίσως. Μην περιμένεις το παν από τις μεγάλες προοπτικές, τις συλλογικές ενέργειες, τις υποσχέσεις, τις μαζικές επιτυχίες. Κανένας δε λέει ότι δεν είναι καλές και χρήσιμες. Έως ότου όμως ωριμάσουν και πραγματοποιηθούν, εσύ να εργάζεσαι με ζήλο. Να εργάζεσαι σα να εξαρτάται το παν από εσένα. Αν παρουσιαστεί το μεγάλο, θα είσαι έτοιμος να το δεχθείς και να το αφομοιώσεις. Αν πάλι δε σε προλάβει, εσύ θα το έχεις πλέον κατακτήσει σε σμικρογραφία με την προσωπική σου εργασία…».
Η συνέντευξη, βέβαια, δεν τελειώνει, διότι ατελείωτο είναι το γραπτό και άγραφο έργο του Μεγάλου Ιεράρχη, το οποίο αθέατο και άδηλο αργοκυλάει μέσα στην παιδαγωγική μας παράδοση. Οι συνθήκες όμως επιβάλλουν να τελειώσει η συνέντευξη, η οποία δεν αποτελεί μια τεχνητή επινόηση χάρη ποικιλίας. Είναι μια πραγματικότητα, που τη ζει όποιος έχει την καλή διάθεση να σκύψει πάνω από τα χρυσοστομικά κείμενα.
Τελειώνουμε, γιατί νομίζουμε ότι και η πιο σύντομη επαφή με το Χρυσόστομο δημιουργεί τέτοια συμφόρηση σκέψεων και επάλληλων εντυπώσεων μέσα μας, ώστε για πολύν καιρό αισθανόμαστε ότι ζούμε μέσα στο πνεύμα του και εκείνος ζει μέσα στο δικό μας.
