για αρκετούς μήνες το χρόνο καθώς και τις απαραίτητες ζωοτροφές για την, τότε, αναπτυγμένη στο τόπο μας κτηνοτροφία. Κτηνοτροφία και γεωργία είναι γνωστό, ότι πάνε χέρι-χέρι και δίνουν ζωή στον τόπο. Με άλλα λόγια, δίνουν απασχόληση και κρατούν τους νέους σε τούτα εδώ τα μέρη. Στα «ψηλά Βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου, όπου φωλιάζουν η αρετή και οι αετοί.
Υπήρχαν στο τραπέζι της φαμελιάς του Ευρυτάνα τα όσπρια του τόπου μας (φασόλια, φακές ) υψηλής διατροφικής αξίας, αφού το περιβάλλον της ευρυτανίας ήταν μοναδικό, μεγάλωναν βιολογικά πριν ακόμη θεσπισθούν οι Κανονισμοί της Βιολογικής Γεωργίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είχαν ως μοναδικό λίπασμα την κοπριά των προβάτων και των γιδιών. Δεν γνώριζαν αυτά τα φυτά, τα φυτοφάρμακα, παρά μόνο τις επισκέψεις των μελισσών που τότε αφθονούσαν στον τόπο μας. Και μετά τον θερισμό, τα άχυρα και οι καλαμποκιές αποτελούσαν πολύτιμη χονδροειδή ζωοτροφή για τα μικρά ζώα ή τα λιανά (πρόβατα, γίδια) και τα μεγάλα ή τα χονδρά (Βοειδή, ιπποειδή). Ζωοτροφή που συμπληρώνονταν με τη βόσκηση στους βοσκότοπους και την κλαδοδομή. Στο τραπέζι, υπήρχε ακόμη το τυρί και το ξυνοτύρι, προϊόντα πλούσια και ωφέλημα σε κάτι ακόμη που τότε δεν ήταν γνωστή η σημασία που τους δίνεται από την υγιεινή διατροφή σήμερα, σε ωφέλιμα θρεπτικά στοιχεία όπως πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και ω-3 λιπαρά οξέα. Στις γιορτές υπήρχαν από τις μηλιές, τις καστανιές, τις καρυδιές πολύτιμα προϊόντα . Μεταξύ αυτών τα καρύδια, πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα , ήταν τα ποιο ωφέλημα. Η ψίχα τους μοιάζει με τον εγκέφαλο και είναι απαραίτητα για την αναπτυξή του. Μήπως η αφυΐα των ευρυτανόπουλων της εποχής, έχει κάποια σχέση; Αυτή ήταν η Ευρυτανική Διατροφή. Σήμερα διαπιστώνεται πόσο ήταν υγιεινή. Και αν κάποιος ήταν άρρωστος, το πρώτο φάρμακο ήταν το τσάι του βουνού. Σήμερα επίσης, διαπιστώνονται οι αντιμικροβιακές, αντιοξειδωτικές του κτλ ιδιότητες καθώς επίσης και ότι είναι πολύ πλούσιο, όπως οι φακές, σε σίδηρο. Μακάρι να υπήρχαν στοιχεία για τους θανάτους από καρδιακά νοσήματα του τότε για να συγκριθούν με εκείνα του σήμερα. Η διαπίστωση θα ήταν απελπιστική. Καθώς άλλαξε η διατροφή των Ευρυτάνων, αυξήθηκαν στον τόπο τα καρδιακά και λοιπά νοσήματα. Πάει «περίπατο» η Ευρυτανική διατροφή. Ήρθε μια ξενική. Πολλά από τα προϊόντα είναι από άλλους τόπους ακόμη και πολύ μακρινούς π.χ. όσπρια από την Κίνα.
Η Ευρυτανία κινδυνεύει σήμερα να μετατραπεί, σε ότι αφορά την ανάπτυξη σε μοντέλο νησιώτικής ανάπτυξης, κακής όμως κοπής. Υπάρχει ένα αστικό κέντρο που καταναλώνει προϊόντα όμοια με εκείνα της Αθήνας. Υπάρχει ακαλλιέργητος τόπος όπως στα νησιά ,με τη διαφορά ότι εδώ δεν υπάρχει κανένα επώνυμο προϊόν της Ευρυτανίας. Και υπάρχει τρόπος να υπάρξει, αλλά δεν υπάρχει θέληση ούτε από τους λιγοστούς κατοίκους, αλλά ούτε και από τις αρχές. Προσπαθούν όλοι να αναπτύξουν τον Τουρισμό. Καλή η προσπάθεια. Όμως ο επισκέπτης δεν μένει νηστικός και προσπαθεί να «βρει» για την διατροφή του κάτι το διαφορετικό. Αυτό το διαφορετικό είναι και μια από της διαφημίσεις για την αύξηση του τουρισμού.
Ο Καλλικράτης βοηθάει στην ανάπτυξη του κάθε Κέντρου, αλλά χωρίς αμφιβολία συμβάλλει στην ερήμωση της περιφέρειας. Ο τουρισμός βοηθάει, αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, την ανάπτυξη του Κέντρου κυρίως του Καρπενησίου και μιας λωρίδας γης του Νομού. Δίνεται σημασία στον «καλλωπισμό» του Καρπενησίου, καλλωπισμό που τα στοιχεία του δεν έχουν σχέση με την παράδοση του τόπου. Είναι ξενικά. Δεν γνωρίζω, αν και τελικά ταιριάζουν. Το Μέτσοβο έμεινε ονομαστό και μένει ακόμη, η ξακουστή ορεινή πολιτεία, γιατί έμεινε και είναι πιστό στο παραδοσιακό του βουνήσιο χρώμα. Θα μπορούσαν οι μεγάλοι Μετσοβίτες Ευεργέτες του Έθνους να μεταφέρουν στοιχεία από τα τότε μεγάλα αστικά κέντρα που μεγαλουργούσαν στην γενέτειρα τους, αλλά σοφά προτίμησαν, να αφήσουν την πατρίδα τους στην παραδοσιακή της πορεία.
Αν δινόταν ακόμη και λίγη προσοχή στην πρωτογενή παραγωγή του τόπου μας και κυρίως στις υποδομές της που είναι οι υπηρεσίες, αλλά και τα μέσα και εφόδια παραγωγής ‘όπως είναι τα σφαγεία, που παραμένουν ακόμη κλειστά, η μη αξιοποίηση των βοσκοτόπων και του δάσους ,η έλλειψη φροντίδας για αναπτυσσόμενες δραστηριότητες π.χ. μελισσοκομία. Κάθε Καλοκαίρι, οι δρόμοι της Ευρυτανίας γεμίζουν από κυψέλες. Φιλοξενούνται όλο το καλοκαίρι, με ασφάλεια και καλόν θα ήταν να ζητηθεί από τους παραγωγούς μια εθελοντική εισφορά ,(μετά την απελευθέρωση από του Τούρκους υπήρχε ο φόρος των μελισσιών), με την οποία θα μπορούσε να ιδρυθεί και να λειτουργήσει ένα Κέντρο επιστημονικής στήριξης, το Κέντρο του Μελισσοκόμου. Το κέντρο αυτό θα έδινε περισσότερη γνώση αφού θα οργάνωνε σεμινάρια επιμόρφωσης, γιορτές μελιού ,έτσι που οι νέοι να ασχοληθούν με την μελισσοκομία. Θα ήταν, το σπίτι του μελισσοκόμου ,μοναδικό αφού θα ήταν στον ορεινό χώρο. Άλλη δραστηριότητα που πρόσφατα ξαναζωντάνεψε, είναι η εκτροφή της πέστροφας. Χρειάζεται στήριξη. Σε ότι αφορά την μεταποίηση στον πρωτογενή τομέα κάποιες προσπάθειες που έγιναν ή γίνονται, δίνουν ζωή στον τόπο, έστω και αν η πρώτη ύλη τους παράγεται κυρίως εκτός του Νομού. Δια την διατήρηση γενετικών πόρων στην κτηνοτροφία ,σύμφωνα με το ΒΗΜΑ της 13ης Οκτωβρίου, διατέθηκαν και διαθέτονται περίπου 15,5 εκατ. ευρώ. Ζώα με βαθιές Ελληνικές ρίζες είναι από τα βοειδή οι Αγελάδες της Βραχυκερατικής φυλής και από τα πρόβατα το Καραμάνικο Αγρινίου, το Καραγκούνικο κτλ. Δυστυχώς το πρόγραμμα δεν περιλαμβάνει την εγχώρια Ελληνική γίδα που ζει στα βουνά του Κατσαντώνη. Νέοι που ασχολούνται με την κτηνοτροφία ας ζητήσουν από τις αρμόδιες υπηρεσίες πληροφορίες, όπως κι εκείνοι που σκοπεύουν να ασχοληθούν με την καλλιέργεια των όσπριων και αρωματικών φυτών. Μακάρι, να δίνονταν ελάχιστη μέριμνα για την Γεωργία και την Κτηνοτροφία στον τόπο μας, να υπήρχαν τα εργοστάσια για την αξιοποίηση του Δασικού πλούτου. Αυτά όλα μαζί θα ήταν το καλύτερο στήριγμα, για το μέλλον του Νομού μας.
