Πόσες φορές έχουμε ευχηθεί να είχαμε 5 λεπτά ακόμα για να τελειώσουμε ένα διαγώνισμα, να προλάβουμε το λεωφορείο, ή να μιλήσουμε με κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο … 5 λεπτά; Τόσο λίγος χρόνος και όμως τόσο πολύτιμος! Κι όμως, με κάθε τσιγάρο ο καπνιστής κόβει από τη ζωή του 5,5 λεπτά της ώρας!
Στις 31 Μαΐου γιορτάζουμε την παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος παγκοσμίως. Στην Ελλάδα έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από την απαγόρευση του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους χώρους και, αν και συνεχίζουμε να κατέχουμε τα ινία στην Ευρώπη στις τελευταίες έρευνες για το κάπνισμα, το ποσοστό των καπνιστών έπεσε το 2011 στο 35,8%, από 45,5% που ήταν το 2006!! Επίσης, η ημερήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση είναι πλέον 19 τσιγάρα, από 24 που ήταν προ πενταετίας. Δυστυχώς, όμως αυτά τα ελπιδοφόρα νέα επισκιάζει το γεγονός πως όλο και περισσότεροι νέοι ξεκινούν το κάπνισμα. Σήμερα 1 στους 3 νέους καπνίζει, ενώ τα ποσοστά αυξάνονται σε σχέση με τους ενήλικες καπνιστές.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών ο αριθμός των καπνιστών σε νεαρή ηλικία, είναι ιδιαίτερα υψηλός: 70% στις ηλικίες 16 – 25 ετών, από τους οποίους το 45% είναι συστηματικοί καπνιστές. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι επίσης ότι καπνίζει το 37% των παιδιών ηλικίας 12 – 17 ετών. Ακόμη πρέπει να μας προβληματίσει το γεγονός ότι οι Έλληνες δοκιμάζουν το τσιγάρο ακόμη και από την ηλικία των 10 ετών!
Η οργάνωση ΝΕΟΙ έχοντας στο ενεργητικό της πάνω από 200 μέλη νέων ηλικίας από 13 έως 30 ετών σε πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε σε μορφή προφορικής συνέντευξης αναφορικά με το κάπνισμα και τους λόγους που oι νέοι στρέφονται στο τσιγάρο, κατέγραψε τα ακόλουθα επιχειρήματα:
• Πολύ συχνά το κάπνισμα αρχίζει τυχαία στις εφηβικές ηλικίες. Χωρίς να το πολυσκεφτούν οι έφηβοι ακολουθούν το ρεύμα.
• Αρκετοί έφηβοι αναζητούν και βρίσκουν στην απόλαυση ενός τσιγάρου ηρεμία από τα νεύρα τους και έναν τρόπο να αποβάλλουν το άγχος του σχολείου και του φροντιστηρίου.
• Μερικοί θεωρούν ότι το κάπνισμα τους ενεργοποιεί και τους βοηθά στη συγκέντρωση.
• Στα πρώτα στάδια της εφηβικής ηλικίας πολλοί θεωρούν ότι με το κάπνισμα δείχνουν πιο ώριμοι – πιο μεγάλοι.
• Για μερικούς, το κάπνισμα αποτελεί ένα μέσο για να εισχωρήσουν και να ανήκουν στους «σωστούς» κύκλους/ομάδες. Αρκετοί ήταν οι νέοι που παραδέχτηκαν ότι ξεκίνησαν να καπνίζουν, γιατί όλοι οι φίλοι τους στην παρέα κάπνιζαν.
• Ορισμένοι δήλωσαν ότι το κάπνισμα τους δίνει κάποιο στυλ. Ιδιαίτερα οι νεαροί/νεαρές θεωρούν ότι το αντίστοιχο φύλο βρίσκει ελκυστικό το τσιγάρο και μπορεί να συνδεθεί με ένα γενικό τρόπο ζωής.
• Άλλοι θεωρούν ότι τους προσδίδει αυτοπεποίθηση και καπνίζοντας την προβάλλουν.
• Άλλοι πάλι δοκιμάζουν τον καπνό από περιέργεια.
• Μερικοί έφηβοι καπνίζουν από αντίδραση στους κανονισμούς.
• Άλλοι επηρεάζονται από τη διαφήμιση.
Στις ομάδες φοιτητών και νεαρών εργαζόμενων κυριαρχεί το γνωστό επιχείρημα ότι «Όλοι κάποια μέρα θα πεθάνουμε, τουλάχιστον ας ζήσουμε όπως μας αρέσει». «Τόσοι και τόσοι πέθαναν νέοι που δεν κάπνιζαν, μάθαμε τώρα όλα να τα φορτώνουμε στο τσιγάρο».
Φαίνεται λοιπόν, πως ούτε ο αυστηρός νόμος ούτε η αύξηση της φορολογίας στα τσιγάρα έχει πτοήσει τους Έλληνες και ειδικότερα τους νέους, καθώς όλο και περισσότεροι έχουν στραφεί στις φθηνότερες μάρκες τσιγάρων και τα στριφτά. Όσον αφορά την εφαρμογή του νόμου για την πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος στους κλειστούς δημοσίους χώρους έχουν διαπιστωθεί προβλήματα στους ελέγχους, τους οποίους είναι υποχρεωμένοι να διενεργούν, οι επόπτες δημόσιας υγείας, η δημοτική αστυνομία, το λιμενικό και το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας - Πρόνοιας (ΣΕΥΥΠ).
Πάντως αξίζει να αναφέρουμε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει μια σταθερή μείωση στην κατανάλωση καπνού στις δυτικές χώρες με υψηλό εισόδημα και μορφωτικό επίπεδο (!), ενώ η κατανάλωση στις αναπτυσσόμενες χώρες (Λατινική Αμερική, Ασία) αυξάνεται ταχύτατα με ρυθμό 3.4% ετησίως, γεγονός που πρέπει να μας προβληματίσει.
Για να αντιληφθεί, ωστόσο, κάποιος τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, αρκεί να συνειδητοποιήσει ότι όταν κόβουμε το κάπνισμα:
Σε 20 λεπτά: Η πίεση του αίματος και οι σφυγμοί πέφτουν στο κανονικό.
Η θερμοκρασία των άκρων ανεβαίνει στο κανονικό.
Σε 8 ώρες: Το μονοξείδιο του άνθρακα στο αίμα πέφτει στο κανονικό. Το οξυγόνο ανεβαίνει στα φυσιολογικά επίπεδα.
Σε 24 ώρες: Μειώνεται η πιθανότητα καρδιακής προσβολής.
Σε 48 ώρες: Ενδυναμώνει η γεύση και η όσφρηση.
Σε 72 ώρες: Η αναπνοή αρχίζει να λειτουργεί ομαλότερα.
Αυξάνεται η χωρητικότητα των πνευμόνων.
Από 2 εβδομάδες έως 3 μήνες: Η κυκλοφορία του αίματος βελτιώνεται.
Το περπάτημα γίνεται ευκολότερο. Η λειτουργία των πνευμόνων αυξάνεται κατά 30%.
Από 1 έως 9 μήνες: Σταματάει ο βήχας και η κούραση.
Η αναπνοή διαρκεί περισσότερο. Αρχίζει η ανάπλαση του ενδοθηλίου των βρόγχων.
Μετά από 5 χρόνια: Ο θάνατος από καρκίνο του πνεύμονα στο μέσο καπνιστή (ένα πακέτο την ήμερα) μειώνεται (κατά 50%).
Μετά από 10 χρόνια: Οι προκαρκινικές κυψέλες αντικαθίστανται.
Οι πιθανότητες άλλων καρκίνων (στόματος, λάρυγγα, οισοφάγου), κύστεων (νεφρών και παγκρέατος) μειώνονται.
Επίσης πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η φράση ‘’Το Κάπνισμα Βλάπτει Σοβαρά Την Υγεία’’ είναι πέρα για πέρα αληθινή, καθώς ως το 2025 θα έχουν πεθάνει 100.000.000 άνθρωποι με αιτία το κάπνισμα και ένα μεγάλο μέρος αυτών, θα είναι νέοι άνθρωποι. Υπολογίζεται ότι οι καπνιστές σε όλο το κόσμο είναι 1.100.000.000 και από αυτούς πεθαίνουν 3.500.000 το χρόνο (10.000 την ημέρα), εξαιτίας του καπνίσματος.
Το κάπνισμα για τους νέους αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, διότι οι νεαρές ηλικίες, που έχουν όλη τη ζωή μπροστά τους, δεν μπορούν να αντιληφθούν και να σκεφτούν τις μακροπρόθεσμες συνέπειές του. Προληπτικά μέτρα και στοχευμένες εκστρατείες ενημέρωσης πρέπει να ληφθούν από τις οικογένειες, τα σχολεία και την πολιτεία. Αλλά και ο καθένας προσωπικά πρέπει να καταλάβει τη σοβαρότητα των επιπτώσεων του καπνίσματος και την αξία των … 5 λεπτών!
