Γράφει ο Ηλίας Γ. Προβόπουλος
Όλοι γνωρίζουμε πως τα σκιάχτρα τα βάζουν οι άνθρωποι στα σπαρμένα χωράφια και στα αμπέλια για φοβίζουν με τη σκιά τους τα πουλιά να ρημάξουν τη σοδειά πριν φτάσει στην αποθήκη του καλλιεργητή και για την κατασκευή τους συνήθως χρησιμοποιούν παλιά ρούχα που τα γεμίζουν με άχυρα ή κουρέλια και τα κρεμάνε να ανεμίζουν σε ένα κοντάρι.
Τα πουλιά βέβαια δεν είναι και τόσο χαζά όσο εμείς νομίζουμε και πολλές φορές αφού συνηθίσουν την παρουσία των σκιάχτρων μέσα στο χωράφι πετάνε άφοβα δίπλα τους και κάνουν τη δουλειά τους χωρίς να τους δίνουν καμιά σημασία. Έχω δει μάλιστα στον κάμπο του Σπερχειού, κάποια αδίστακτα κοράκια να κουρνιάζουν κιόλας πάνω τους και από εκεί να κάνουν τις εξορμήσεις τους στον καρπό. Τόσο τα είχαν συνηθίσει τα άψυχα σκιάχτρα…
Γι’ αυτό και πολλοί παραγωγοί αντί των συνηθισμένων σκιάχτρων τοποθετούν δίπλα στις καλλιέργειές τους συστήματα που κάνουν σε τακτά χρονικά διαστήματα ήχους και κρότους αλλά και πάλι νομίζω πως δεν καταφέρνουν και πολλά – πολλά πράγματα γιατί τα πουλιά συνηθίζοντας τα λεγόμενα «κανονάκια» καταφέρνουν να αρπάξουν πάλι το μερίδιό τους.
Παλιότερα δε συνδυάζοντας τη διάθεση να εκδικηθούν κάπως τα αρπακτικά και κυρίως τα γεράκια και τα κοράκια που εκτός από τα χωράφια ρήμαζαν και τα κοτέτσια άμα κατάφερναν να τα σκοτώσουν τα κρεμούσαν με τα φτερά ανοιγμένα για να φοβίζουν με το στεγνό κορμί τους τα πεινασμένα ομοειδή τους αλλά και πάλι δεν κατάφερναν πολλά πράγματα. Εν ολίγοις, η υπόθεση σκιάχτρα δεν είναι παρά μια συνήθεια των αγροτών που έχει αποτρεπτικό χαρακτήρα σε ότι μπορεί να επιβουλευτεί την παραγωγή του χωραφιού.
Η συνήθεια αυτή των σκιάχτρων μεταφέρεται συνήθως και σε άλλα πράγματα όπως το σπίτι, το αυτοκίνητο σε οτιδήποτε με την τοποθέτηση ενός αντικειμένου που πιστεύεται πως αποτρέπει αυτόν που το επιβουλεύεται. Το πιο παράδοξο όμως σκιάχτρο είδα πριν από λίγες μέρες στο ξυλουργείο του Κ. Υφαντή που βρίσκεται στη στροφή του χωριού Τυμφρηστός (Πέρα Κάψη το έλεγαν παλαιότερα και ήταν μαχαλάς της Μεγάλης Κάψης που είναι το κεντρικό χωριό, μαζί με τη Μεσαία Κάψη ή Άγιο Κωνσταντίνο στα τρία Κάψια) και δείχνει ένα σκιάχτρο να ανεμίζει πάνω από ένα περιποιημένο σωρό ξύλων να αποτρέπει με τη σκιά του τους επίδοξους κλέφτες που ενδεχομένως τα έχουν βάλει στο μάτι και περιμένουν να βρουν μια ευκαιρία να τα αρπάξουν καθώς βρίσκονται δίπλα στο δρόμο.
Σε πρώτη ανάγνωση τούτο ασφαλώς και αποτελεί παραδοξότητα καθώς όλοι γνωρίζουμε πως τα σκιάχτρα μπαίνουν στα μποστάνια και τους κήπους να αποδιώχνουν τα πουλιά και όχι σε ξύλα ή μάντρες με υλικά οικοδομών για παράδειγμα. Στα τελευταία δε το ρόλο αυτό παίζουν συστήματα συναγερμού και ειδικές κάμερες που έβγαλαν στην ανεργία όλα τα σκιάχτρα κι έτσι κατάντησαν πια να είναι σχεδόν διακοσμητικά στοιχεία που πολλές φορές, όπως και στην περίπτωση του ξυλουργού φανερώνουν και το μεράκι που έχει κάποιος ακόμα και στο να φτιάχνει σκιάχτρα που δεν έχουν νόημα ούτε κανένα πια ρόλο…
