Την κατάσταση της Ελλάδας, όταν έφθασε ο Καποδίστριας την περιγράφει με το ακόλουθο έγγραφο η έκθεση του Υπουργού επί των εξωτερικών Α. Λόντου: «Εις την Ελλάδα δεν υπάρχουσιν ούτε εμπόριον, ούτε τέχναι, ούτε βιομηχανία, ούτε γεωργία. Οι χωρικοί δεν σπείρουσι πλέον, διότι δεν έχουσι πεποίθησιν ότι θέλουσι θερίσει, και αν θερίσωσι, δεν ελπίζουσι να φυλάξωσι τους καρπούς των από τον στρατιώτην. Ο έμπορος δεν είναι ασφαλής εις τάς πόλεις τρέμει δ' από τον φόβον των πειρατών, οι οποίοι έχουσιν ανοικτά τα όμματα και περιμένουσι τα πλοία εις την διάβασίν των να τα προσβάλωσιν. Η δολοφονία καλύπτει την κλοπήν με την μυστικότητα ο τεχνίτης δεν είναι βέβαιος ότι θα πληρωθή διά την εργασίαν του. Το δικαίωμα του ισχυροτέρου είναι το μόνον όπου υπάρχει πραγματικώς. Οι κοινωνικοί δεσμοί παρελύθησαν. Ο πολίτης δεν απολαύει του νόμου την υπεράσπισιν. Μόνη του λαού η ακένωτος μακροθυμία εμπόδισε τού να φθάσωσι τα πράγματα εις φρικωδεστέραν κατάστασιν».¨Ετσι, μπορεί κανείς να φανταστεί τι ικανότητες πρέπει να διέθετε ο Ιωάννης Καποδίστριας και τι ψυχική δύναμη να είχε, ώστε σε 45 μόλις μήνες διακυβέρνησης, να καταφέρει να αναγεννήσει ένα Έθνος και να τοποθετήσει τα θεμέλια ενός νέου Κράτους παρά τις τόσες αντιξοότητες, την ανέχεια, και τον συνεχιζόμενο πόλεμο εναντίον των Τούρκων. Υποθήκευσε ολόκληρη τη μεγάλη ακίνητη πατρική περιουσία του στην Κέρκυρα, και δαπάνησε όλα τα χρήματά του για να στηρίξει το νεοσυσταθέν κράτος, να ζήσει ο ίδιος με τρόπο λιτό. όπως αναφέρει και η Γενική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως: «... Ο γιατρός του είπε να βελτιώσει λίγο την τροφή του, ήταν επείγουσα ανάγκη για την υγεία του. Κι εκείνος απήντησε: Τότε μονάχα θα βελτιώσω την τροφή μου, όταν θα είμαι βέβαιος ότι δεν υπάρχει ούτε ένα Ελληνόπουλο που να πεινάει ...». Ο δε Μακρυγιάννης γράφει για τον τρόπο ζωής του: «Ο Κυβερνήτης έτρωγε επί 4 ημέρες μία κότα».
Δυστυχώς, το ήθος και το παράδειγμα του Καποδίστρια δεν συγκίνησε την τότε αντιπολίτευση από Υδραίους, Μανιάτες και τον Μαυροκορδάτο στην πρώτη γραμμή και στη δεύτερη τον Κωλέττη που κατέστρωσαν το σχέδιο της «δολοφονίας» του. Δυστυχώς και ο ναύαρχος Μιαούλης, ήρωας του Αγώνα, τους υπηρέτησε και έκαψε την φρεγάτα «Ελλάς» για να τον αποδυναμώσει. Τα ψηφίσματα, των φτωχών ορεινών κατοίκων της Ρούμελης που σήκωσαν στους ώμους τους, τη λευτεριά του γένους, ενώ οι κοτζαμπάσηδες του Μωρηά, πλην εξαιρέσεων (Κολοκοτρώνης, Πλαπούτας, Νικηταράς, κτλ) ,φιλονικούσαν πως θα μοιραστούν μεταξύ τους και τους Φαναριώτες και άλλους, τα δάνεια και θα γίνουν αφέντες στη θέση των Τούρκων. Ο Καποδίστριας, εισήλθε στη πολιτική βαθύπλουτος έζησε «κοπιών όλον σχεδόν νυχθημερόν και ελάχιστον αναπαυόμενος» και εξήλθε δολοφονημένος και πάμπτωχος.
