Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

Παγκόσμια ημέρα Δασοπονίας η 21η Μαρτίου, μια ευκαιρία για αυτοκριτική και στοχασμό καθενός εκάστου του Γιώργου Ευθυμίου Επικ. Καθηγητή Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και Παρόχθιων Δασών Τ.Ε.Ι. Στερεάς Ελλάδας, Καρπενήσι

Η 21η Μαρτίου, πρώτη ημέρα της εαρινής ισημερίας, έχει καθιερωθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (F.A.O.) των Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) ως ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ. Ο εορτασμός αυτής της παγκόσμιας ημέρας καθιερώθηκε το 1971 από τον Ο.Η.Ε και εορτάζεται διαρκώς εδώ και σαράντα τρία (43) χρόνια.

Κάθε χρόνο διοργανώνονται επετειακές εκδηλώσεις όπως επιστημονικές ημερίδες και συνέδρια, σχεδιάζονται και υλοποιούνται δράσεις όπως αναδασώσεις, καθαρισμοί δασών, δωρεάν διανομή δασικών δέντρων και θάμνων. Πρόκειται για δράσεις που οργανώνουν οι τοπικές δασικές υπηρεσίες, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, φιλοδασικοί και περιβαλλοντικοί σύλλογοι, εθελοντικές ομάδες περιβαλλοντικά ευαίσθητων και προβληματισμένων πολιτών καθώς και κάποιοι φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών τα τελευταία χρόνια, όπου αυτοί υφίστανται.
Δεν είναι καθόλου τυχαία η ημερομηνία που επιλέγηκε και καθιερώθηκε για τον παγκόσμιο εορτασμό της δασοπονίας, καθότι η 21η Μαρτίου είναι η πρώτη μέρα της άνοιξης, της εποχής που με τον ερχομό της φέρνει (μετά τον χειμώνα), την αναζωογόνηση, την αναδημιουργία, το «ξύπνημα» της φύσης και σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου ετήσιου κύκλου ζωής για τη βλάστηση και όχι μόνο.
Είναι μια πολύ καλή ευκαιρία όχι μόνο για εορτασμούς, δράσεις, αλλά και για την ευαισθητοποίηση του κοινού και κυρίως της νέας γενιάς, δηλαδή των μαθητών, των νέων πολιτών που θα κληθούν να παραλάβουν και διαχειριστούν τα δάση ως φυσική (ενίοτε και πολιτιστική) κληρονομιά της περιοχής τους.
Και το ερώτημα είναι, αυτή η πλούσια φυσική κληρονομιά μας, τα δασικά οικοσυστήματα, αξίζει την προσοχή μας μόνο μια μέρα το χρόνο ή χρειάζονται την διαρκή και καθημερινή φροντίδα και προστασία μας; Τα τόσα πλούσια οφέλη που μας παρέχουν, όπως η ποιότητα ζωής (καθαρό αέρα, νερό), η ψυχική ανάταση και ξεκούραση, η πλούσια βιοποικιλότητα (ποικιλία της ζωής), τα δασικά και μη προϊόντα τους, είναι μερικά μόνο στοιχεία που πρέπει να κάνουν τον καθένα μας περισσότερο ευαισθητοποιημένο και υπεύθυνο σχετικά με την στάση μας απέναντι σε αυτά.
Ο προβληματισμός λοιπόν και η ευαισθητοποίηση για τα δάση θα πρέπει να αρχίσει από το μικροπεριβάλλον του καθενός μας, ξεκινώντας από το κύτταρο της κοινωνίας μας που είναι η οικογένεια, το σχολείο (στο οποίο οι νέοι μας, ζουν και δραστηριοποιούνται πολλές ώρες της ημέρας), τους τοπικούς συλλόγους, για να φτάσουμε στις τοπικές αρχές που ασκούν διοίκηση και διαχείριση σε κάθε περιοχή. Και η ελάχιστη, ανέξοδη συμβολή καθενός μας στο δάσος που επισκεπτόμαστε αρχίζει με την απλή αλλά όχι πάντα αυτονόητη, συνήθεια να αφήσουμε το δάσος που επισκεφτήκαμε, το μονοπάτι που περπατήσαμε, το ξέφωτο που παίξαμε ή ψήσαμε και γευματίσαμε, καθαρότερο από ότι το βρήκαμε. Στα σχολεία μπορεί να ενεργοποιηθεί και αυξηθεί το ενδιαφέρον των μαθητών για το δάσος και τα δασικά είδη με την φύτευση και συντήρηση από τους μαθητές, δέντρων και θάμνων στα προαύλια των σχολικών συγκροτημάτων, την δημιουργία και συντήρηση ανθόκηπων με καλλωπιστικά και αρωματικά είδη. Και σαν πιο προχωρημένη δράση μπορεί να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες για αναδασώσεις, καθαρισμούς δασών, μονοπατιών, ρεμάτων, δημιουργία αστικών και περιαστικών χώρων πρασίνου με την καθοδήγηση και εποπτεία των αρμόδιων υπηρεσιών (δασική υπηρεσία, ακαδημαϊκά ιδρύματα, συλλόγους και την απαραίτητη συνεργασία και υποστήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης).
Σαν χώρα δεν υστερούμε σε υποδομές αναψυχής και οικοτουρισμού αντιθέτως «πάσχουμε» στην συντήρηση και διατήρηση των όποιων υποδομών έχουν κατασκευαστεί στην ελληνική ύπαιθρο. Είναι συχνή η απογοήτευση και η πικρία που αισθάνεται ο επισκέπτης στα ελληνικά δάση και την ύπαιθρο στη θέα των κατεστραμμένων υποδομών όπως τραπεζόπαγκων, καθιστικών, παρατηρητηρίων, ξύλινων υπόστεγων (κιόσκια), περιφράξεων, ενημερωτικών πινακίδων όχι από την πολύ χρήση ή τα ακραία καιρικά φαινόμενα αλλά κυρίως από τον βανδαλισμό προηγούμενων επισκεπτών-χρηστών. Έναν βανδαλισμό που στην πιο ήπια μορφή του εκδηλώνεται με τη χάραξη πάνω στις ξύλινες κατασκευές και τα δέντρα της αγάπης, της ομάδας, της καταγωγής του χρήστη-επισκέπτη και σε πιο ακραία μορφή με την καταστροφή και το σπάσιμο ή κάψιμο αυτών.
Πολύ σωστά επεσήμανε ένα παλιό διαφημιστικό ότι «όλα είναι θέμα παιδείας…». Οι προαναφερθέντες διαπιστώσεις δείχνουν πολύ μεγάλη έλλειψη εκπαίδευσης στο σεβασμό του κοινόχρηστου δημόσιου πλούτου. Η παιδεία μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο ειδικά στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση με την περιβαλλοντική εκπαίδευση και σωστές βιωματικές καταστάσεις για τα παιδιά. Μια πολύ καλή από άποψη αποτελεσμάτων δράση είναι η σύγχρονη τάση της υιοθέτησης είτε από μαθητές (ατομικά) είτε από τάξεις ή σχολεία (συλλογικά) δέντρων, δασυλλίων, δεντροστοιχιών, πάρκων, όπου αυτή η δράση ξεκινάει από την φύτευση, την περιποίηση (πότισμα, κλάδεμα) μέχρι την προστασία και διατήρηση δασικών ειδών ή δασυλλίων. Υπάρχουν καταγραφές όμορφων βιωμάτων που εκφράζουν άτομα της τρίτης ηλικίας
όταν συχνά μιλάνε με υπερηφάνεια ότι αυτό το δασύλλιο, την δεντροστοιχία, το λόφο, το ρέμα το φυτέψαμε όταν είμαστε μαθητές στο δημοτικό και καταγράφει κανείς την ικανοποίηση που αισθάνονται και εκφράζουν αυτά τα άτομα για την συμβολή τους αυτή στον τόπο τους. Είναι γεγονός ότι ο καθένας μπορεί να υπηρετήσει τη δασοπονία, το δάσος, το πράσινο, το δέντρο από τη δική του μεριά μέσα από την καθημερινότητά του και όχι μόνο με μεμονωμένες επετειακές ή ετήσιες εκδηλώσεις. Ο δάσκαλος με την εκπαίδευση και τις εξορμήσεις, ο μαθητής, ο φοιτητής με τη συμμετοχή σε δράσεις, ο επαγγελματίας με την περιποίηση του δέντρου που φύτεψε ο ίδιος ή ο δήμος στο πεζοδρόμιό του, ο επιχειρηματίας με την εξασφάλιση και διατήρηση του ελάχιστου πρασίνου στον περιβάλλοντα χώρο της επιχείρησής του όπως προβλέπει η νομοθεσία, ο αγρότης με τη διαχείριση των ξερών χόρτων από την περιουσία του για την αποτροπή κινδύνου πυρκαγιάς αλλά και με τον σεβασμό και διατήρηση των πράσινων νησίδων στα όρια του χωραφιού του (καθοριστικής σημασίας για τη βιοποικιλότητα), ο κάθε σύλλογος με την διοργάνωση περιβαλλοντικών και φιλοδασικών δράσεων και εξορμήσεων σε όλη τη διάρκεια του έτους.