Είναι ένα ερώτημα που επιδέχεται διάφορες ερμηνείες και δε μπορούμε με ακρίβεια να διαχωρίσουμε το ένα από το άλλο. Δηλαδή αν η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση.
Δηλαδή αν η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση. Άλλοι και τα δύο. Πρόκειται μάλλον για ένα ιστορικό κατασκεύασμα το οποίο κουβαλάει μέσα του μια βαριά ιδεολογική φόρτιση.
Τι πάει να πει ελληνικότητα, αγγλικότητα, γαλλικότητα κλπ. Βεβαίως αν γεννηθούμε στην Ελλάδα έχουμε την ελληνική ιθαγένεια, αν γεννηθούμε στην Αγγλία την αγγλική κοκ. Έχουμε δηλαδή ένα νόμιμο δεσμό ως πολίτες με το κράτος που γεννηθήκαμε. Αυτό όμως μοιάζει με κάποιο συμβόλαιο που δεν υπογράψαμε. Ή ακόμη τα «δεσμά» του γάμου που μετά την απομάκρυνση από τον πολυέλαιο δεν είναι σπάνιες οι παρασπονδίες. Όπως η Κλεοπάτρα δεν αρκούσε μόνον να είναι όμορφη, έπρεπε να το δείχνει κιόλας. Έτσι και ο Έλληνας δεν αρκεί μόνον να γεννηθεί στην Ελλάδα, αλλά πρέπει να φαίνεται κιόλας ως καλός Έλληνας. Ο Μέγας Αλέξανδρος όταν μιλούσε στους πολίτες των χωρών που περνούσε είχε πει ότι καλοί Έλληνες θα είναι όλοι όσοι σέβονται και τηρούν τους νόμους του κράτους, αδιαφόρως αν γεννήθηκα ή όχι στην Ελλάδα. Κακοί όσοι δεν υπακούουν στους και τους κανόνες της πολιτείας. Υπάρχουν αμέτρητοι φιλέλληνες που δεν γεννήθηκαν στην Ελλάδα, μερικοί μάλιστα, χωρίς να έχουν καν προγονικές ρίζες με τον ελληνισμό. Συνεπής, μπορούμε να υποστηρίξουμε με βεβαιότητα ότι καλός Έλληνας, Γάλλος ή Βρετανός γίνεσαι, χωρίς κατ’ ανάγκην να έχεις γεννηθεί στις χώρες αυτές. Τώρα που η πατρίδα μας δοκιμάζεται από μια μεγάλη κρίση, ποιος είναι καλός πατριώτης; Εκείνοι που ρήμαξαν το κράτος και ύστερα βγάζουν τα κλεμμένα έξω από τη χώρα, ή κάποιες χιλιάδες ξένοι στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τη Ιταλία και αλλού, που διαδηλώνουν υπέρ της Ελλάδας με το σύνθημα «Είμαστε όλοι Έλληνες».
Όλοι μας γεννηθήκαμε στην Ελλάδα, αλλά πως μπορεί να είμαστε όλοι καλοί Έλληνες, όταν δεν πληρώνουμε τους φόρους, γινόμαστε ψευτο-ανάπηροι μαϊμού για να πάρουμε συντάξεις και όταν εγκαταλείπουμε τα εγκόσμια, τη σύνταξη συνεχίζουν να την παίρνουν οι συγγενείς. Πόσο καλοί Έλληνες είμαστε όταν αποφεύγουμε το στρατό;
Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η ελληνικότητα ή η όποια άλλη εθνότητα, δεν κληρονομείται. Αποδεικνύεται. Δεν είναι δεδομένη (a priori) στον καθένα απλά και μόνο επειδή γεννήθηκε στην Ελλάδα. Βεβαίως και είμαστε, σύμφωνα και με τους νόμους του κράτους, όλοι Έλληνες πολίτες. Αυτό δεν μπορούμε και δεν πρέπει, να το αμφισβητήσουμε. Το θεωρητικό ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό ως πολίτες έχουμε συνείδηση της ελληνικότητας, δηλαδή μια ξεκάθαρη αίσθηση στο τι ακριβώς σημαίνει να είσαι Έλληνας.
Αν αυτό το πετύχουμε ήδη κάνει ένα μεγάλο βήμα προς την κατάκτηση της ελληνικότητας, δηλαδή γίναμε Έλληνες σύμφωνα και με τη ρήση του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Με επίγνωση ελληνικότητας. Ίσως ακόμη πρέπει να σκεφτούμε ποια είναι τα στοιχεία που ενδυναμώνουν το αίσθημα και τη συνείδηση της ελληνικότητας.
Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές και σύμφωνοι με την πρόσφατη κοινωνική και πολιτική ιστορία μας δύσκολα θα βρεθούμε σημεία αναφοράς που να συνεγείρουν το αίσθημα και την υπερηφάνεια του μέσου Έλληνα πολίτη. Πως μπορεί η σημερινή Ελλάδα και οι πολίτες να νιώσουμε αντάξιοι της ιστορίας μας όταν στα 145 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου δεν αναφέρεται κανένα ελληνικό, με την Τουρκία να φιγουράρει τρία από τα καλύτερα.
Ας μη γελιόμαστε. Όπως τα άτομα έτσι και τα έθνη δεν πρέπει να επαναπαύονται σε ότι κληρονόμησαν από την ιστορία τους. Το ναρκισσιστικό αίσθημα ενός μεγαλείου που έληξε δυο χιλιάδες χρόνια πριν, από μόνο του δεν αρκεί να μας κάνει αυτομάτως σπουδαίους.
Η όποια σπουδαιότητα κατακτάται. Δεν χαρίζεται.
Δηλαδή αν η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση. Άλλοι και τα δύο. Πρόκειται μάλλον για ένα ιστορικό κατασκεύασμα το οποίο κουβαλάει μέσα του μια βαριά ιδεολογική φόρτιση.
Τι πάει να πει ελληνικότητα, αγγλικότητα, γαλλικότητα κλπ. Βεβαίως αν γεννηθούμε στην Ελλάδα έχουμε την ελληνική ιθαγένεια, αν γεννηθούμε στην Αγγλία την αγγλική κοκ. Έχουμε δηλαδή ένα νόμιμο δεσμό ως πολίτες με το κράτος που γεννηθήκαμε. Αυτό όμως μοιάζει με κάποιο συμβόλαιο που δεν υπογράψαμε. Ή ακόμη τα «δεσμά» του γάμου που μετά την απομάκρυνση από τον πολυέλαιο δεν είναι σπάνιες οι παρασπονδίες. Όπως η Κλεοπάτρα δεν αρκούσε μόνον να είναι όμορφη, έπρεπε να το δείχνει κιόλας. Έτσι και ο Έλληνας δεν αρκεί μόνον να γεννηθεί στην Ελλάδα, αλλά πρέπει να φαίνεται κιόλας ως καλός Έλληνας. Ο Μέγας Αλέξανδρος όταν μιλούσε στους πολίτες των χωρών που περνούσε είχε πει ότι καλοί Έλληνες θα είναι όλοι όσοι σέβονται και τηρούν τους νόμους του κράτους, αδιαφόρως αν γεννήθηκα ή όχι στην Ελλάδα. Κακοί όσοι δεν υπακούουν στους και τους κανόνες της πολιτείας. Υπάρχουν αμέτρητοι φιλέλληνες που δεν γεννήθηκαν στην Ελλάδα, μερικοί μάλιστα, χωρίς να έχουν καν προγονικές ρίζες με τον ελληνισμό. Συνεπής, μπορούμε να υποστηρίξουμε με βεβαιότητα ότι καλός Έλληνας, Γάλλος ή Βρετανός γίνεσαι, χωρίς κατ’ ανάγκην να έχεις γεννηθεί στις χώρες αυτές. Τώρα που η πατρίδα μας δοκιμάζεται από μια μεγάλη κρίση, ποιος είναι καλός πατριώτης; Εκείνοι που ρήμαξαν το κράτος και ύστερα βγάζουν τα κλεμμένα έξω από τη χώρα, ή κάποιες χιλιάδες ξένοι στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τη Ιταλία και αλλού, που διαδηλώνουν υπέρ της Ελλάδας με το σύνθημα «Είμαστε όλοι Έλληνες».
Όλοι μας γεννηθήκαμε στην Ελλάδα, αλλά πως μπορεί να είμαστε όλοι καλοί Έλληνες, όταν δεν πληρώνουμε τους φόρους, γινόμαστε ψευτο-ανάπηροι μαϊμού για να πάρουμε συντάξεις και όταν εγκαταλείπουμε τα εγκόσμια, τη σύνταξη συνεχίζουν να την παίρνουν οι συγγενείς. Πόσο καλοί Έλληνες είμαστε όταν αποφεύγουμε το στρατό;
Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η ελληνικότητα ή η όποια άλλη εθνότητα, δεν κληρονομείται. Αποδεικνύεται. Δεν είναι δεδομένη (a priori) στον καθένα απλά και μόνο επειδή γεννήθηκε στην Ελλάδα. Βεβαίως και είμαστε, σύμφωνα και με τους νόμους του κράτους, όλοι Έλληνες πολίτες. Αυτό δεν μπορούμε και δεν πρέπει, να το αμφισβητήσουμε. Το θεωρητικό ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό ως πολίτες έχουμε συνείδηση της ελληνικότητας, δηλαδή μια ξεκάθαρη αίσθηση στο τι ακριβώς σημαίνει να είσαι Έλληνας.
Αν αυτό το πετύχουμε ήδη κάνει ένα μεγάλο βήμα προς την κατάκτηση της ελληνικότητας, δηλαδή γίναμε Έλληνες σύμφωνα και με τη ρήση του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Με επίγνωση ελληνικότητας. Ίσως ακόμη πρέπει να σκεφτούμε ποια είναι τα στοιχεία που ενδυναμώνουν το αίσθημα και τη συνείδηση της ελληνικότητας.
Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές και σύμφωνοι με την πρόσφατη κοινωνική και πολιτική ιστορία μας δύσκολα θα βρεθούμε σημεία αναφοράς που να συνεγείρουν το αίσθημα και την υπερηφάνεια του μέσου Έλληνα πολίτη. Πως μπορεί η σημερινή Ελλάδα και οι πολίτες να νιώσουμε αντάξιοι της ιστορίας μας όταν στα 145 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου δεν αναφέρεται κανένα ελληνικό, με την Τουρκία να φιγουράρει τρία από τα καλύτερα.
Ας μη γελιόμαστε. Όπως τα άτομα έτσι και τα έθνη δεν πρέπει να επαναπαύονται σε ότι κληρονόμησαν από την ιστορία τους. Το ναρκισσιστικό αίσθημα ενός μεγαλείου που έληξε δυο χιλιάδες χρόνια πριν, από μόνο του δεν αρκεί να μας κάνει αυτομάτως σπουδαίους.
Η όποια σπουδαιότητα κατακτάται. Δεν χαρίζεται.
